Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [PUŁKORCZAK]

Następne hasło: [PUŁKORCZEK] »

[PUŁKORCZE sb n

pułkorcze, połkorcze a. pułkorcze.

o prawdopodobnie jasne (tak w korzec); e prawdopodobnie pochylone (tak w puł-(poł-)...-’e, np. połhatłasié); w poł- o prawdopodobnie pochylone (tak w poł-).

Fleksja

	sg	pl
N	pułkorczé
A	pułkorczé	pułkorcz(a)
I	pułkorczym

sg N pułkorczé. ◊ A pułkorczé. ◊ I pułkorczym. ◊ pl A pułkorcz(a).

Sł stp: połukorcze (?), Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów): półkorcze.

Znaczenia

[Naczynie i miara rzeczy sypkich i płynnych równa połowie korca]

Naczynie i miara rzeczy sypkich i płynnych równa połowie korca: Uradza się [konopi] kop 2, namłacają siemienia kor. 1. Na nasienie półkorcze, zostanie do przedania półkorcze pro gr 6 LustrMaz II 123.

pułkorcze czego: A wykopałem [tj. nabyłem] ią [niewiastę] ſobie zá pietnaśćie ſrebrnych/ y korcem ięcżmieniá/ y pułkorcżym ięcżmienia [dimidio coro hordei]. Leop Os 3/2 (Linde); LustrPłoc 1565/26, 1572/197.

W przeciwstawieniu: »połkorcze ... cały korzec«: Przed tą daniną dawali od całego słodu półkorcza [może błędnie zam. półkorcze] wirzchowate, a teraz po daninie dawają cały wirzchowaty korzec LustrKrak II 42.

Wyrażenia: »pułkorcze miary [jakiej]«: Te 3 miary młyńskie wierzchowate uczynią półkorcze miary rawskiej LustrRaw 1564/7. Cf »pułkorcze wierzchowate«.

»pułkorcze rowne«: Od każdego słodu, w którym jest kor. 12 miary wierzchowatej, dawają do zamku 2 półkorczaki słodu równej miary, a od 6 kor. półkorcze równe. LustrWpol II 133.

»pułkorcze wi(e)rzchowate (miary [jakiej]), wierzchowatej miary [jakiej]«: LustrKrak II 42; iż piwowar każdy [...] ma pierwej oddać słodowe miary w dworze, to jest od 8 kor. słodu – półkorcze wierzchowatej miary gąbiński i 3 gr pieniędzy. LustrRaw 1564/137; od tych 8 kor. bierze młynarz 4 miary słodu wierzchowate, które półszósty miary czynią, półkorcze też wierzchowate. LustrMaz II 58; Jest ten obyczaj w Płonsku, iż piwowarowie tylko 6 kor. pszenice polewają na słód [...], od których 6 kor. dają półkorcze słodu wierzchowate miary płońskiej. LustrPłoc 1565/26, 1572/197.

Cf POŁ »puł korca«, POŁKORCA, [POŁKORCZAK], [POŁKORCZEK], [POŁKORZEC], POŁUKORCA]

MFr