[zaloguj się]
[pdf]

PRELATURA (9) sb f

prelatura (4), prełatura (3), prałatura (2); prelatura KromRozm III, KrowObr, NiemObr; prelatura : prełatura : prałatura BielKron (–:1:1), SarnStat (1:2:1).

-ł- (5), -l- (4); -ł- BielKron (2); -l- KromRozm III, KrowObr, NiemObr; -ł- : -l- SarnStat (3:1).

pre- prawdopodobnie e jasne (tak w prełat); pra- (1) BielKron, prå- (1) SarnStat; -la-, -ła- (6), -lå-, -łå- (3); -la-, -ła- KromRozm III, KrowObr, BielKron (2); -lå- NiemObr; -la-, -ła-: -łå- SarnStat (2:2).

Fleksja
sg pl
N prelatury
G prelatur
A prelaturę prelatury
I prałaturami

[sg A prelaturę.] ◊ pl N prelatury (1). ◊ G prelatur (3). ◊ A prelatury (4). ◊ I prałaturami (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w. (z Cn): prałatura, prelatura.

Urząd i godność prałata oraz związane z tym beneficjum kościelne; też probostwo; praelatura JanStat; antistitium, sacerdotium dignius, sacerdotium pinguius vel opulentius Cn (9): Ma Hiſzpánia ſiłá Opáthow/ klaſzthorow bogáćie nádánych. Ma zakony [...] y inne prełátury dobrze nádáne y opátrzone. BielKron 279v; A którzy z nich [prostego stanu ludzi] ná Biſkupſtwá y Prałátury ſą podnieśieni/ którzyby nie byli z oboygá rodźiców národzeni y wychowáni obyczáiem ſzláchćiców niech ná wysſze vrzędy nie wſtępuią SarnStat 179 [idem] 236; [A opath ktori bi tego [odejścia abatyszy z klasztoru] dopuſczil krom przizwolenia tedi maią wziącz oboie rządzenie [tj. wyrok] prelatur. StatNorb 100v; Nędzna moiá prełáturá Lepſſy byt ledá v gburá Niżli v mnie choćiam Pleban KorczRozm Gv].

W połączeniach szeregowych (2): DO kośćiołów Tumſkich w króleſtwie náſzym niech nie będą prziymowáni ná Biſkupſtwá/ Prȩłatury/ Kánonię/ iedno ſzláchćicy z obudwu rodźiców SarnStat 179; [Wielki Sekretarz królewski] niech będźie piérwſzy oczekawáiący Prȩlatur/ Doſtoieńſtw/ y innégo Duchownégo opátrzenia SarnStat 323.

Wyrażenia: »prelatura kościelna« (2): fáry/ plebániye/ y inſſe przełożeńſtwá álbo prelátury koſcyelne wedle ſwyeckich podawyec woley idą/ byle przez biſkupy ná ty vrzędy wſtáwyeni byli KromRozm III Kv; NiemObr 176.

[»prelatura oficyjalska [= sądu duchownego]«: Biſkup Chełmſki/ widząc w nim [w Grzegorzu] godność/ iáka przynależy práwemu Kápłanowi/ dał mu Kánonią Chełmſką/ przy tym Prȩláturę Officyálſką WerWiz O4v.]

Szeregi: »biskupstwo i prałatura« = episcopatus et praelatura JanStat (3): Benedyktus dwunaſty/ izali ſobie zdradliwie nieprzywłaſztzał podawánie Biſkupſthw y wſzyſthkich Prelátur? KrowObr 39v; SarnStat 179, 236. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r. oraz Jako ostatni człon we współrzędnym połączeniu wieloczłonowym 1 r.]

»prałatura i kanonija« (1): Do tego potym kośćiołá fundowáli Kollegium z práłáturámi y Kánoniámi/ nádawſzy ze wſi y z dzieſięćin BielKron 357. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»przełożeństwo albo prelatura« (1): KromRozm III Kv cf »prelatura kościelna«.

Jako ostatni człon we współrzędnym połączeniu wieloczłonowym: »i insze prelatury« (1): ich [tj. papieży] Symmonią/ kthorzy w przedawániu Biſkupſtw/ y Arcybiſkupſtw/ y inſzych praelatur kośćielnych vżywáią oſądzono/ y potępiono. NiemObr 176.

MC