[zaloguj się]
[pdf]

POSYŁAĆ (401) vb impf

posyłać (396), posełać (5); posełać PaprUp, Calep (4).

o oraz a jasne; posełać z tekstów nie oznaczających é lub oznaczających niekonsekwentnie.

Fleksja
inf posyłać
indicativus
praes
sg pl
1 posyłåm posyłåmy
2 posyłåcie
3 posyłå posyłają
praet
sg pl
1 m -em, -m posyłåł, posyłåłem m pers posyłali(s)my
2 m m pers -ście posyłali, posyłaliście
3 m posyłåł m pers posyłali
f posyłała m an
n subst posyłały
fut
sg pl
1 m m pers będziem posyłać, będziem posyłaci
3 m posyłać będzie, będzie posyłåł m pers będą posyłać
imperativus
sg pl
2 posyłåj
3 niechåjże posyłają
conditionalis
sg pl
1 m bych posyłåł, bym posyłåł m pers bychmy posyłali
3 m by posyłåł m pers by posyłali
con praet
pl
3 m pers by byli posyłali
impersonalis
praet posyłåno
participia
part praes act posyłając

inf posyłać (49). ◊ praes 1 sg posyłåm (93) [w tym: -ąm (2)]. ◊ 3 sg posyłå (80). ◊ 1 pl posyłåmy (8). ◊ 2 pl posyłåcie (2). ◊ 3 pl posyłają (28). ◊ praet 1 sg m -em, -m posyłåł, posyłåłem (14). ◊ 2 sg f posyłałaś (1). ◊ 3 sg m posyłåł (52). f posyłała (1). ◊ 1 pl m pers posyłali(s)my (1). ◊ 2 pl m pers -ście posyłali, posyłaliście (6). ◊ 3 pl m pers posyłali (12). subst posyłały (1). ◊ fut 3 sg m posyłać będzie (1) RejPos, będzie posyłåł (1) RejZwierc. ◊ 1 pl m pers będziem posyłać (2), będziem posyłaci (1) LibLeg. ◊ 3 pl m pers będą posyłać (3). ◊ imp 2 sg posyłåj (3). ◊ 3 pl niechåjże posyłają (1). ◊ con 1 sg m bych posyłåł (1) LibLeg, bym posyłåł (1) BibRadz. ◊ 3 sg m by posyłåł (2). ◊ 1 pl m pers bychmy posyłali (1). ◊ 3 pl m pers by posyłali (2). ◊ con praet 3 pl m pers by byli posyłali (1). ◊ impers praet posyłåno (2). ◊ part praes act posyłając (25).

Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu.

1. Polecać komuś udać się dokądś, najczęściej w określonym celu; mittere Vulg, PolAnt, Mącz, Modrz, Cn; legare PolAnt, Mącz, Cn; praemittere Mącz, Calep; allegare, mandare Cn (252):
α. Z dopełnieniem bliższym [kogo] (94): Aczkolwiek yuz inſchich panow poſilaliſmy dozwoliliſmy iemu do Prethwicza iachacz wziąwſchi ssobą kilka dobrich a zacznych dworzan MetrKor 61/223; LibLeg 10/98; Mącz 186d, 226d; Nuż y Hethman y káżdy dzielny cżłowiek iuż cie będzie ná lepſzey bácżnośći miał [...]. Iuż cie s przednieyſzemi ludźmi będzie poſyłał/ iuż cie rychley y ná ſtraż wypráwi. RejZwierc 113; ktorzy [biskupi] wżdy y w rádzie ſiadáią/ y dwory ſwe cżáſem ku potrzebie poſyłáią/ y w poſelſthwiech ieżdzą RejZwierc 187; á poſyłaiąc z Hrábią onym náwroconym wſzytkie towárzyſze ſwe Máryná y Gwáryná/ y Grádeniká [...] ſam iuſz puśćić ſię do Włoch chćiał. SkarŻyw 572; Calep 835b; WujNT przedm 35; będźiem poſyłáć przy Podſkárbim Kommiſſarze co dwie lećie [...]: którzy iurati/ ſpuśćiwſzy ſie ná dół/ máią doglądáć/ iákoby w Zupách ſzkodá y ruina nie byłá SarnStat 339 [idem 393], 342, 393, 676; [ListyPol 1542/265].

posyłać dla czego (2): Swym przykłádem y potomſtwo ſwe do tego maćie/ Ktore dla tychże náuk w kray cudzy poſyłaćie. KlonŻal A2v. Cf »posła posyłać«.

posyłać do kogo, do czego (20): RejPos 175, 298; Pothym záś/ nozdrze y vſzy pomázuią mu śliną/ y wnet poſyłáią go záraz do Wody Krztowey/ áby iáko on ślepy w Ewángeliey wzroku doſtał KuczbKat 145; BudBib b3; Dobrzeby y do przednieyſzych Ruſkiego nabożeńſtwá Pánow/ vcżone poſyłáć/ á onym ich błędy y niebeśpiecżeńſtwo vkázowáć. SkarJedn 381. Cf posyłać od kogo do kogo; Ze zdaniem dopełnieniowym; »anjoła posyłać«, »posła posyłać«, »posyłać do szkoły«.

posyłać od kogo (3): pieniądze ná nię [wojnę] złożyć/ niżli ludźi ſwe od śiebie przez ták dálekie źiemie poſyłáć ModrzBaz 125v; JanNKar B3v. Cf posyłać od kogo do kogo.

posyłać od kogo do kogo (1): vbráli dwu páchołkow/ nieznáiomych/ y wyucżywſzy ich wſzytkiego: poſyłáli imieniem I.M. páná Wierſzyłá Káſzthellaná Wileńſkiego/ od iednego do drugiego dworzániná/ dáruiąc im cedułi GórnDworz S5.

posyłać komu (2): Przetoć poſyłam mężá roſtropnego/ [...] rzemięśniká mądrego [...]/ then wſzytko zrobi cokolwiek krol pożąda BielKron 77; WujNT Col 4 arg; á ná tákiego obránego y wyſłánego mieyſce/ o woći [lege: owo ci] [...]/ coby ſię ná iego wypráwę ſkłádáć mieli/ będą poſyłáć goſpodarzowi [...] robotników ſwych koleią poſtánowioną GrabPospR M3.

posyłać k(u) komu (4): BielKron 429v; Posyłam tedy ku wm wyrostka swego ActReg 68; SPráwy álbo Aktciȩ Duchownych Pruſkich/ máią bydź ſądzoné tákowym ſpoſobem/ iáko bywaią ſądzoné ſpráwy Duchownych innych Koronnych ná Tribunale/ z tym dokłádem/ áby Duchowni Pruſcy dwu Deputatów ſwych ku innym Deputatóm Duchownym poſyłáli SarnStat 865. Cf »posła posyłać«.

posyłać przeciw(ko) komu [= aby walczyć] (2): Leop Ios 7/2; áby káżdy śláchćic/ ktory woynę ſłużyć winien/ ná to mieyſce pewną licżbę żołnierzow przećiw nieprzyiaćielowi poſyłał. ModrzBaz 119.

posyłać miedzy kogo (1): Práwo było Polſkie/ áby do Niemiec miedzy heretyki dźiatek ſwoich nikt nie poſyłał. SkarKaz 421b.

posyłać na kogo [= aby walczyć] (1): Ná Amálechity ſługę ſwego poſyłáiąc Iozuego/ pobił ie podnieśienim ręku ſwoich do Bogá. SkarŻyw 484.

posyłać na co [= w jakim celu] (10): Lácnyć też ieſt y ten ráchunek/ ktorego ſtároſtowie náſzi vżywáią: gdy wedle wyroku poſyłáią tego co práwo wygrał/ do máiętnośći tego ktory práwo przegrał/ ná w więzowánie ModrzBaz 120v. Cf »anjoła posyłać«, »na naukę posyłać«, »posła posyłać«, »posyłać na posługę«.

posyłać o co (1): abi czy ktore [wojewoda mołdawski] poſſila o ſprawyedlywoscz nyeczinyly trudnosczy wprzymowanyv tego czo bedzie ſkazano wedle prawa LibLeg 10/121.

posyłać po co [= w jakim celu] (1): Kiedy kędy poſłá álbo przewodniká Vrzędnik odpráwuie/ ma go Pánu [...] opowiedźieć: bo może ieden odpráwić wiele rzecży/ po co dla niewiádomośći muśi kilku potym poſyłáć. GostGosp 18.

posyłać przez co [= którędy] (2): Ktora [ziemia] poſyła poſły przez morze/ á w łodkách śithowych po wodách BibRadz Is 18/2; ModrzBaz 125v.

posyłać czym [= szlakiem] (1): dla tego: iż iedné miáſtá/ miáſteczká/ y wśi będąc ná gośćińcach/ którémi nam częſto poſyłáć Komorniki przychodźi/ częſté á gęſté podwody dawáiąc/ iuż dáléy wytrwáć nie mogli. SarnStat 971.

posyłać z czym (1): A Piſarz źiemſki będźie powinien z Aktámi poſyłáć Podpiſká do Kámiéńcá ná dwie niedźieli przed rokámi. SarnStat 741.

posyłać po czym [= szlakiem] (1): BibRadz Is 18/2 cf posyłać przez co.

posyłać dokąd (26): LibLeg 10/96v; yeſlyby Guziczky onego ſamego do ſklyepu thegoſch kyedi puſchczall poſſilal abo tham odchodził LibMal 1552/167; Leop Ios 7/2; In quibus est studium in Graeciam mitto, Którzi yáką chuć máyą ku vczeniu do Greciey poſyłam. Mącz 423c; RejPos 175; RejPosRozpr c2v; ModrzBaz 74v, 105, 120v; SkarŻyw 413, 575; CzechEp 150; KlonŻal A2v; Dimitto – Puſzcząm precz, poſselam tam ijſam. Calep 325b; JanNKar B3v, B4; SarnStat 741; SkarKaz 421a; y gdybychmy ie [wybrańców] koleią ná pogránicze Podolſkie co rok poſyłáli/ ták żeby iednego roku z wielkiey Polſki/ drugiego z máłey/ trzećiego z W.X.Litewſkiego tám chodzili y ſłużyli/ [...] tedyby [...] VotSzl Cv; Postánowionego tám [do Włoch] poſyłáć potrzebá, Aby od kśiąg, do ſtroiów, do zbytkow, y do małp Nie vdał ſię. CiekPotr 87. Cf »posła posyłać«, »posłem posyłać«.

posyłać skąd (5): Leop Ios 7/2; Bo zpośrodku Germániey poſyłano do Prus Grofy Rzeſkie: ktorzi miedzy ludźmi nie ſwemi okrutnie á ſrodze pánowáli. ModrzBaz 74v; JanNKar B3v. Cf »posła posyłać«.

cum inf (4): DiarDop 106; Abráhám obwięzuie przyſięgą ſzługę [!] ſwego poſyłáiąc go ſzukáć żony z narodu ſwego Izáákowi ſynowi ſwemu. BibRadz Gen 24 arg; oni mężowie ktore poſyłał Moiżeſz wyſzpiegowáć ziemie/ [...] BudBib Num 14/36, b3.

Z imiesłowem czynnym teraźniejszym, zawierającym przekaz do adresata (4): LibLeg 11/66v; poki on [obcy król] ieſſcże dáleko ieſt/ poſyła do niego poſly/ proſſąc o to co ieſt ku pokoiowi. Leop Luc 14/32; BibRadz Is 18/2; GórnDworz S5.

Ze zdaniem dopełnieniowym zawierającym przekaz dla adresata [podmiot zdania podrzędnego jest tożsamy z (domyślnym) dopełnieniem dalszym zdania nadrzędnego] [w tym: do kogo (1); aby] (2): poſlisczie swe kylka krocz pothim poſſilaly, y Thlvmaczow, abi ony poddany waschi ktorzi bily wniewolia wzyeczy biły dobrowolnie wipvsczeny LibLeg 10/91; gdy Pan thegoż Moiżeſzá poſyłał do Fáráoná/ áby lud iego wolno puśćił z Egiptu RejZwierc 9v.

Ze zdaniem celowym zawierającym polecenie dla wysłanego [podmiot zdania podrzędnego jest tożsamy z dopełnieniem bliższym w zdaniu nadrzędnym; (a)by] (6): DiarDop 106; KuczbKat 145; RejZwierc 69; Atheńcżykowie ty ktore poſyłáli do miaſt ſobie poddánych/ á trybut dáiących/ áby pilnie opatrzáli y wywiádowáli ſie co ſie w ktorym dzieie/ zwáli Biſkupmi á strożmi. RejPosRozpr c2v; On go [służkę] záſię drugi raz y ſiodmi poſyłał/ By ku morzu onemu/ wſzytko ták poźirał. HistHel C2v; á do thego ieſzcże więc kilká ſług przed ſobą/ ktorzy go záwſze ſtrzegli/ poſyłał/ áby wſzytki kąty y ſkrzynki niewieſcie dobrze wymácáli Phil P3.

Zwroty: »anjoła posyłać« [w tym: do kogo (5), na co (= w jakim celu) (4)] [szyk zmienny] (8): wielekroć do niego [św. Jana] poſyłał ná rozmowy Anyoły ſwoie RejAp AA3, 2v, 10v; gdy poſyłáć racżył Anyoły ſwoie ná zginienie ono ſtráſzliwe miaſt Sodomſkich RejZwierc 265v, 69; ále tákże był ánioł/ iáko y drudzy ktorych Bog do ludzi poſyłał/ á z nimi ſie przez nie rozmawiał. CzechRozm 49v, 51v; Ale go [Jozefa] P. Bog záśię poćieſzył: cżwarty raz Aniołá do niego poſyłáiąc/ y bezpiecżność mu obiecuiąc/ y mieyſce dla mieſzkánia Názáreth náznáczáiąc. SkarŻyw 244.

[»z listy posyłać [do kogo]«: S ktorimi listi poselami do nich dworanina nassego ListyPol 1542/264.]

»na naukę posyłać« (1): tám [w Grecji] były ſzkoły, tám Akádemię, tám ludźie wieldzy y vczeni, y tám á nie indźiéy z kráiow Włoſkich, y od Láćinników ſámych, któré ná on czás Latinos zwano, dźiatki ná náukę posyłano, iáko teraz od nas do Włóch JanNKar B3v.

»(gońca i) posła (a. posłańca) posyłać« [w tym: do kogo (7), dokąd (5), skąd (2), dla czego (1), k komu (1), na co [= w jakim celu] (1), po co (1)] = legatum mittere PolAnt, Modrz; legationem mittere Vulg [szyk zmienny] (17): abi do zadnich ſtron poſlow nyeodprawyal. any poſſilal. any zynich ſtron poſlow przyymowal. MetrKor 46/47; a gonczow y poſlow ſwoych mi do was bratha ſwoyego mnohich nye bedziem poſſilaczy LibLeg 10/97, 10/91 [2 r.], 149v, 11/64v; Diar 22; Leop Luc 14/32; OrzQuin C4v; BibRadz Is 18/2, 57/9; ModrzBaz 24; A nie poſyłam/ powiáda/ poſłow na dyſputácyą y gadánie/ iedno ná przyięćie tego wſzytkiego/ co Papieſz około wiáry poſtánowi. SkarJedn 311, 379; że Graeckie woyſká ſię ſćiągáią Do Aulidi: w tym wętpić niepotrzebá/ że ći Do nas poydą: inácżey áni by tu byli Poſłow ſwych poſyłáli/ áni ták ſurowie O ſwą krzywdę mowili. KochOdpr C4v; Aż w tym Pánowie Polſzcy y Węgierſcy poſyłáiąc do ſiebie z obu ſtron częſte poſły/ przymierze ná trzy látá [...] poſtánowili StryjKron 652; SarnStat 33.

»posłem [dokąd] posyłać« (1): iáko o Kárneádźie/ Krytolauśie y Dyogeneśie/ onych zacnych Filozofiech cżytamy: ktore Atheniánie w ſwych wielkich ſpráwách/ posłámi do Rzimu posyłáli [Romam miserant legatos] ModrzBaz 130.

»posyłać na posługę [czyją]« [szyk zmienny] (3): RejAp 10v; Więc y Anyoły ſwoie ſwięte poſyła ná poſługi wiernych ſwoich/ áby ich ſtrzegli iáko źrzenice w oku ſwoim RejZwierc 69; Miał [św. Romuald] ten obycżay: gdy bráćią gdzie ná poſługę Boſką poſyłał/ żegnáiąc ie dawał im chleb/ ábo iábłko/ ábo cokolwiek ſwoią ręką przeżegnánego. SkarŻyw 575.

»posyłać na sejm(ik)« [szyk zmienny] (4): DiarDop 106; Vniuerſitas Polſka/ poſyła Poſły ſwé ná Seym/ do Królá ſwégo po ſpráwiedliwość/ po obronę/ po pokóy. OrzQuin C4v; V Polakow imo Krolá y Pány Radne/ bárzo wiele może Sláchecki ſtan/ ktory poſyła záwżdy z káżdego Powiátu Posły ná Seym [a quo mitti solent ex singulis municipiis certi legati] ModrzBaz 24; Poſłá náſzégo ná ten tám ſéymik nie będźie potrzebá poſyłáć/ tylko inſtructią do Stároſty Oświęćimſkiégo. SarnStat 33.

»posyłać w [której a. czyjej] sprawie« = de rebus mittre Modrz [szyk zmienny] (2): a tak mi wirozvmielyſmy spyſſanya do nas zlyſtow waſſzich y ſpowyeſczy poſłow waſzich, ktoresczie poſſilaly wthey ſprawie do nas LibLeg 10/91; ModrzBaz 130.

»posyłać do szkoły« (1): iż ktorzi chcą áby dźieći ich ku iákiey sławie z cnoty roſtącey przyſzły/ poſyłáią ie ábo do ſzkoły [in ludos literarios mittant] do dobrych Miſtrzow/ abo do dworow wielkich Pánow ModrzBaz 12v.

Przen (8):

posyłać do kogo (1): á my głoſu P. Bogá náſzego do ktorego was poſyłamy/ ſłucháć będźiem SkarKazSej 657a.

posyłać dokąd (4): By ſto Herodow y ſto tyśięcy czártow ná drodze ſpráwiedliwośći/ ná tey ná ktorą ćię P. Bog poſyła/ záſtąpiło: nie boy ſię SkarKaz 519b; POſyłam w twóy dom Muzy/ o Sároſto [!] Zacny/ Którym/ by niezábieżał w drodze kto niebáczny/ Záiédź w drogę z ochotą OstrEpit Av. Cf »do piekła posyłać«.

cum inf (1): mamy obacżáć z więzyenia Ianá ſwięthego/ [...] á poſyłáć duſzycżkę ſwoię/ pytáć ſie o możnoſciach Páná ſwego RejPos 11.

Zwroty:[»uszy posyłać na targ« = słuchać, dowiadywać się: Dáiąc znáć/ iż nietylko trzebá pátrzyć ná głádkość białeygłowy/ ále też y vſzy poſyłáć ná targ iáka o niey ſławá. PlutBBud Rv.]

»na wieczne potępienie, do piekła, do naniższych mieśc ziemskich posyłać« [szyk zmienny] (2:1:1): KrowObr 1v, 146v; Iákoż go też od zbáwienia y nádźieie odſądzáć/ á do piekłá poſyłáć: gdyż w wierze o męce y wyſługách Chryſtuſowych y w dobrey woley czynienia długiey y wielkiey pokuty ſchodźi? SkarKaz 383a; nie poſyłay mię do naniżſzych mieśc źiemſkich: boś ty Bogiem ieſt LatHar 140.

β. Bez dopełnienia bliższego (22):

posyłać do kogo (9): Drugie [tj. po drugie] thesch poſſilalem do v.m. ządayacz y proſchacz v.m. abi my vm vczinyl ſprawyedlywoſcz syednim Comornykiem ymienyem Syenko LibLeg 10/123; RejAp 190v; MycPrz I B4v; Wy poſyłáliśćie do Ioháná/ y poświadcżył prawdzie. BudNT Ioann 5/33; PudłFr 67. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym; »z listy posyłać«.

posyłać k komu (1): Niektorzy też zkśiążąt Azyiſkich będąc mu przyiaćioły/ poſyłáiąc kniemu prośili/ áby ſie nie vkázowáł do theátru. BudNT Act 19/31.

posyłać o co (1): a odom ſyordanem zyeczyem Iſkrziczkiego o ſkarb nasz czo yeſt v nych [...] poſſilalem do v.km. abisczie my vczinyly sprawiedlywoscz abi my ſye wroczyl skarb LibLeg 11/47v.

posyłać po kogo, po co (7): RejPos 157v; [Bóg mówi:] Po was poſłałem do Egiptu/ ábo wyprowádziłem was z Egiptu. [...] A oni/ ieſli wedle ćiáłá chćielibyſmy to rozumieć nigdy w Egiptćie nie byli/ áni po nie Bog poſyłał: ále záś według duchownego rozumienia byli/ y Bog ie też z ſtámtąd wywiodł. CzechRozm 144; BudNT Act 24/26; zrozumiał iſz nocy tey/ ktorey był Iulianus wyſłány/ Papieſz był záſtráſzony widzenim/ o to/ iſz po onego cżłeká świętego poſyłał. SkarŻyw 212, 212; PudłFr 67; Korneliuſz Setnik z roſkazánia ánielſkiego poſyła po Piotrá. WujNT Act 10 arg.

posyłać dokąd (7): RejPos 239; Poſyłáy przeto do Ioppy/ á przyzow Symoná/ którego zową Piotrem. BudNT Act 10/33[32]; PudłFr 67; PaprUp I4; SarnStat 1225. Cf »z obedyjencyją do Rzymu posyłać«.

posyłać skąd (1): Chćiwość tu panowánia práwie wſzyscy maią/ A tak z rozlicznych kraiow do nas poſiłáią. MycPrz I C.

Ze zdaniem dopełnieniowym zawierającym przekaz dla adresata [podmiot zdania podrzędnego jest tożsamy z dopełnieniem dalszym zdania nadrzędnego; do kogo aby] (3): LibLeg 11/47; Poſyła do Ieremiaſzá áby ſię modlił zá nim. BibRadz Ier 37 arg; SkarJedn 328.

[Ze zdaniem referującym treść przekazu: Aby je bracia księgami a traktatami braterskimi ratowali a posyłali, iż je chcą pieniędzmi płacić AktaSynod I 45.]

W połączeniu z imiesłowem czynnym teraźniejszym zawierającym przekaz do adresata (5): LibLeg 10/123; Krol themu nie wierzy y poſyła dowiáduiąc ſię ieſliby ták było. BibRadz 2.Reg 7 arg; iż iuż opuśćiwſzy tákie przeźrzáne/ y tákie powołáne miłoſniki ſwoie/ poſyła ná vlice y ná drogi/ opowiedáiąc tho ták złym iáko y dobrym RejPos 239; Iego ćiáło do Antyochiey przenieśione było. Po ktore gdy Leo Ceſarz poſyłał/ żądáiąc Anthyochiánow áby ie do Cárogrodu przenieśc dopuśćili żadną miárą tego vcżynić niechćieli SkarŻyw 31; PaprUp I4.

Zwroty: »[do kogo] z listy posyłać« (1): Tenze do deputatow z liſti poſelal na tribunali zalecaiac ſprawi ſwoich PaprUp I4.

»z obedyjencyją do Rzymu posyłać« = uznawać zwierzchność papieża (2): co ſię tych náſzych cżáſow pokazáło/ gdy wiele Krolow/ y Kśiążąt obacżywſzy ſię/ iuż więcey przed tą ſtolicą nie vpadáią/ y do Rzymv z obedyencyą nie poſyłáią NiemObr 164, 42.

»na posługę posyłać« (1): SarnStat 1225 cf Szereg.

Szereg: »posyłać abo zlecać« (1): ták wáruiemy mu [hetmanowi Zamojskiemu] to mocą ninieyſzéy vchwały/ [...] że coby w téy ſpráwie/ przez ſie/ ábo przez kogo gdźie ná poſługę R.P. poſyłáiąc/ ábo zlecáiąc vczynił: [...] że to wſzyſko nie może być ni od kogo w wątpliwość [...] przywodzono SarnStat 1225.
a. Wysyłać na pełnienie misji religijnej (133):
α. Z dopełnieniem bliższym [kogo] (124): Iako mie poſlál ocietz/ tako ij iá poſylám was. OpecŻyw [170]; KrowObr 5v, 16; BibRadz Ioann 13/20; Bog ieſt ktory poſyła was w Kryſtuſie/ y dał zádátek Duchá. GrzegRóżn M2; Ociec ſam ſtworzyciel/ ſam poſyła Syná/ roſkázuie mu/ ieſt mu Bogiem. SarnUzn A4v; ábyś ſie pilnie ſtrzegł á nigdy nie wierzył tákim Prorokom/ ktorzy tobie będą powiedáć wymyſły ſwe/ ktore nie poſzły z vſt Páńſkich: powiedáiąc iżem ich nigdy nie poſyłał/ á oni ſámi biegáią/ á iam im tego nie roſkazał/ á oni przedſię powiedáią. RejPos 189v, 117v; Acżkolwiek ſam Zbáwiciel kſtałt nieiáki pomázánia tego pokazał/ kiedy Zwolenniki ſwoie po dwu przed ſobą poſyłał. KuczbKat 230; BudBib Ier 25/4, 29/19; CzechRozm 17, 32, 33, 236; SkarJedn 77; Z tego ſię wielce rádowałá/ iſz iuſz rychło Duch S. kośćioł ſwoy obdárzyć miał/ poſyłáiąc robotniki ſwe/ ktorzy [...] świát po wielkiey cżęśći/ do lepſzego żywotá oświećić mieli. SkarŻyw 583, [407]; MWilkHist L; CzechEp 181 [3 r.], 214; ReszPrz 102; ArtKanc N15; WujNT 39, Luc 22/35, Ioann 20/21, s. 428; Iáko mię/ práwi/ Oćiec poſłał/ [...] ták ia gdym iuż ná niewidome moię kroleſtwo poſzedł/ [...] poſyłam was y ná ſwym mieyſcu ſtáwię. Co y wy tákże vczynićie/ inne po ſobie poſyłáiąc SkarKaz 206a, 203a, 205b, 240a, 516a.

posyłać do kogo (31): Synu cżłowiecży iá ćiebie poſſyłam do ſynow Izráelſkich do národow zbieglcow/ kthore odſtąpili o demnie [!] Leop Ez 2/3, Ez 2 arg, 3/5; BibRadz Ier 25/15; RejAp 166v; RejPos 123; Poſyłam cie do pogánow/ ábyś otworzył ich ocży RejPosRozpr b3v; BudNT Act 26/17; Poſyłamy do was męże/ znamilſzemi náſzemi/ Bárnábą y Páwłem/ z ludzmi ktorzy wydáli żywot ſwoy zá imię Páná náſzego Iezuſa Chryſtuſá. SkarŻyw 537, 517; WujNT Act 26/17. Cf »posyłać apostoły«, »posyłać posła«, »posyłać proroka«. [Cf też znacz. 1.a. »posyłać na sejm(ik)« SarnStat 33.]

posyłać od kogo [„od siebie”] (1): tedy im naprzod to przypomina: iáko gdy ich przedtym od ſiebie poſyłał/ bes ćieleſnego iákiego/ w pieniądze/ żywność/ y obronę zwierzchowną/ opátrzenia: że im przedſię ni ná cżym nie ſchodźiło. CzechRozm 237.

posyłać komu (3): Rácżże nam Sługi tákie poſyłáć/ á słowem ſwoim ich powoływáć/ ktorzyby twoiey chwały ſzukáli/ o pożytki ſwe nie dbáli. ArtKanc K16v. Cf »posyłać proroka«.

posyłać ku czemu [= w jakim celu] (2): do ktorych [poganów] ćię ia teraz poſyłam: ku otworzeniu oczu ich y náwroceniu z ćięmnośći do ſwiátłośći/ á z mocy ſzátáńſkiey do Bogá WujNT Act 26/17. Cf »posyłać anjoła«.

posyłać na co [= w jakim celu] (5): Kogo Bog ſam bez ludzi ná kazánie poſyła/ cudá mu wrękę dáie. SkarŻyw 213 marg, 517, 536 marg. Cf »posyłać apostoły«, »posyłać proroka«.

posyłać przez kogo (4): SkarŻyw 213, 536 marg; ieſli cudow nie máią: tedy poſyłánie ſwoie od Bogá wywieść winni/ iż ie P. Bog ábo przez ludźie y vrząd ſwoy kośćielny/ ábo ſam przez ſię bez ludźi poſyła. Ieſli rzeką/ Bog przez ludźie nas poſyła: Niechże od ſtárſzych kośćielnych tych ktorzy idą od Apoſtołow y od tych co cudá czynili/ liſty y świádectwá vkażą. SkarKaz 418a.

posyłać z czym (1): ktory [Chrystus] poſyłáiąc vcżnie ſwoie z Ewánielią nie świecką/ áni ćieleſną mocą/ ále duchowną ich vzbroić racżył NiemObr 14.

posyłać dokąd (8): RejPos 125 cf W połączeniu szeregowym. Cf »posyłać apostoły«, »posyłać posła«, »posyłać na świat«, W przen.

cum inf (2): A Bog wedle obiethnic ſwoich da wdzięcżność w twarzy iego/ iáko dawał onym Prorokom ktore tákże poſyłał vpomináć ſrogie krole ony s ſproſnych wyſtępkow ich. RejZwierc 43; BudNT Act 26/17.

Ze zdaniem celowym zawierającym polecenie dla wysłanego [podmiot zdania podrzędnego jest zwykle tożsamy z dopełnieniem bliższym w zdaniu nadrzędnym; zawsze: aby] (8): poſyłá Pan Bog Ezechielá do ludu/ áby go odwodził ode złego Leop Ez 2 arg; RejAp 166v; WujJudConf 87; RejPosRozpr b3v; Oto ia poſyłam ániołá przed tobą/ áby ćię ſtrzegł w drodze CzechRozm 55v, 58; Przetoż Pan poſyłáiąc Apoſtoły áby náucżáli wſzytki narody/ roſkazał im ponurzáiąc [errata zmienia: ponurzáć] ie w imię oycá y ſyná y duchá świętego CzechEp 248; WujNT Matth 28 arg.

W połączeniu szeregowym (1): porucżył ią [owczarnię] á zwierzyć ſie iey racżył páſterzom á namiáſtkom ſwoim/ ktore on tu poſyłáć/ przeglądáć/ y obieráć ſobie racży RejPos 125.

W porównaniu (bibl.) (7): Oto iá was poſyłám iako owce wpośrzodku wilkow MurzNT Matth 10/16; Oto ia was poſiłam/ iáko owce w pośrzodek wilkow KrowObr 237v; BibRadz Matth 10/16; Idźćieſz/ oto ia poſyłam was iako iagniętá w poyśrzod wilków. BudNT Luc 10/3; CzechEp 98; Idźćieſz: oto ia was poſyłam iáko báránki miedzy wilki. WujNT Luc 10/3, Matth 10/16.

Zwroty: »posyłać anjoła (a. maleachima)« [w tym: ku czemu (= w jakim celu) (1)] = mittere angelum Vulg, PolAnt (10): Leop Mar 1/2; Wthym widzeniu chciał okázáć Pan Micheaſzowi/ iáko ſię ſpráwuie kiedy poſyła Anioły ſwe ták złe iáko y dobre/ ku wypełnieniu woley ſwoiey. BibRadz I 201b marg; RejPos 13; BudBib Mal 3/1; Oto ia poſyłam Máleáchimá moiego to ieſt/ ániołá ábo rádſzey po náſzemu poſłá. áby vmiotł drogę przedemną CzechRozm 58, 55v; LatHar 684; WujNT Matth 11/10, Mar 1/2, Luc 7/27.

»posyłać apostoły« [w tym: do kogo (1), na co (= w jakim celu) (1), dokąd (1)] = mittere apostolum Vulg [szyk zmienny] (6): RejPos 239; WujJudConf 87; CzechEp 248; Poſyła dwunaśćie Apoſtołow ná kazánie. WujNT przedm 35, Luc 9 arg, Ioann 13/16.

»posyłać posła (a. posłańca)« [w tym: do kogo (9), dokąd (1)] = mittere angelum a. apostolum PolAnt, Vulg; nuntium mittere Vulg [szyk zmienny] (23): Y ktoż ſlepy iedno ſlugá moy? A głuchy/ iedno do ktoregom poſly moię poſyłał? Leop Is 42/19, 2.Par 36/15; BibRadz Ioann 13/16; RejPos 8v, 119, 204v, 239 [2 r.], 321; BudNT Matth 11/10, Mar 1/2; CzechRozm 58, 168, 256v; Posłániec ma być wierny tym ktorzy go poſyłáią. SkarJedn d8v; w ktorey [niewoli duchownej] też niemiał Bog opuſzcżáć ludu ſwego/ ále też miał do niego poſły ſwe poſyłáć y przez nie ich też ku pokáiániu głośno pobudzáć. CzechEp 153, 264, 301; WujNT Matth 11/10, Mar 1/2, Luc 7/27, loann 13/16; SkarKazSej 706a.

»posyłać proroka(-i)« [w tym: do kogo (13), komu (2), k(u) komu (2), na co (= w jakim celu) (1)] = mittere prophetas PolAnt, Vulg; mittere in manu prophetarum a. per manum nuntiorum Vulg [szyk zmienny] (23): KrowObr 5v; Leop 4.Reg 17/13, 2.Par 36/15; BibRadz Ier 7/25; Oto ia wam poſyłam Proroká pierwey niżli przyidźie wielki á ſtráſzliwy dźień Páńſki BielKron 467v; OrzQuin Z3v [2 r.]; Abowiem co iuż był więcej miał vcżynić miáſtu onemu/ á iáką więtſzą łáſkę nád nim okázáć miał/ poſyłáiąc do niego vſtáwicżnie Proroki na wyſtrzeżenie iego? RejPos 196v, 239 [2 r.], 321; RejZwierc 43; BudBib Ier 25/4, 4.Esdr 1/32, Matth 23/34; Ieſli to może być Iozuemu przycżytano/ ábo też y inſzym wſzyſtkim Prorokom/ ktore Bog do ludu ſwego Izráelſkiego poſyłał CzechRozm 105, 170v; CzechEp 123; Ale Pan Bog wſzechmocny z miłośierdźia ſwego/ iuż więcey nie chćiał widźieć vpadku ludzkiego/ przetoż ieſzcże z pocżątku Proroki poſyłał/ przez ktore ludu ſwemu zbáwienie oznaymiał. ArtKanc N14v, E13v; WujNT Matth 23/34; Krol Ioás poki był pod ſpráwą Kápłaná dawney wiáry Ioiády/ we wſzem ſie pobożnie ſpráwował/ Bogu ſie podobał/ y fortunnie pánował: Skoro ſie iął ſweywoli/ á zátym złey wiáry/ mowi piſmo iż Pan Bog poſyłał Proroki/ hámuiąc go z tego. PowodPr 29; SkarKaz 517b.

»posyłać w sprawach swoich« (1): gdyż też tho był then Pan pirwey okazał ná Moiżeſzu/ ná Iohelu/ ná Ieremiaſzu/ y ná inſzych wiele/ co ie poſyłał w ſpráwach ſwoich RejPos 283v.

»posyłać na (wszy(s)tek) świat« (4): RejAp BB3 marg; Iż Pan náſz Iezus Kriſtus/ [...] poſyłáiąc ná ſwiát zwolenniki ſwoie/ [...] ták im powiedzyeć racżył [...]: Iż idźcieſz moi mili bráćiſzkowie po wſzytkiemu ſwiátu/ á powiedaycie Ewányelią RejPos 302v; WujJudConf 87; [Kościół] iáko záwżdy przed tym/ ták y teraz poſyła káznodzieie ná wſzytek świát WujNT 393.

Szereg: »obierać (a. wybierać) i posyłać« (2): KrowObr 5v; Siedmdzieśiąt vczniow obiera y poſyła. WujNT Luc 10 arg. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]
W przen (2): Ale ſłuchay [...]/ iáko thu Pan vcży wierne ry bitwy ſwoie/ ktore tu poſyłał y záwżdy poſyłáć będzie w tey łodce ſwoiey ná to márne morze: Iż idźcie w imię moie ná głębokośći/ á rozrzucaycie ty ſiatki ſwoie. RejPos 176v.
β. Bez dopełnienia bliższego (9): Izaſz niewieſz że to wyſſſzy ieſt y więcey władnie/ ktory poſyła/ á niſſli ten ktorego poſyłáią. KrowObr 16; Kośćioł poſpolićie via ordinaria poſyła SkarŻyw 213; A to też wedle Chriſtuſá Páná/ więtſzy ieſt ktory poſyła y ktoremu ſłużą/ iáko Pánu śiedzącemu/ na iego roſkazánie/ niż ten ktory poſłány od niego bywa y ſłuży mu. CzechEp 181.

posyłać do kogo (3): KrowObr 5v; Bo dał poſłá pewnego/ ábowiem Anyołá/ á ieſzcże pewnieyſzego co do niego poſyła/ bo Páná náſzego Iezuſá Kriſtuſá. RejAp 196. Cf Zwrot.

Zwrot: »posyłać [do kogo] przez ręce posłańcow« (1): Poſyłał Pan Bog Oycow ich/ do nich przez ręce ábo ſpráwę poſłáńcow ſwoich (to ieſt káznodźieiow) PowodPr 11.
αα. Wyświęcać duchownego, mianować na funkcję kościelną (3): Sámi nie będąc poſłáni/ poſyłáć nie mogą/ ſámi żadney mocy duchowney ná to nie wźiąwſzy: dáć nikomu nie mogą/ czego nie máią/ y nigdy mieć nie mogli. (marg) Niepoſłány poſyłáć nie może. (–) SkarKaz 206a, 206a.
b. Umieszczać na stanowisku [kogo] (1): Zem się był zpuscił naPana Podlaskiego, y nieposyłałem nikogo swego iako drudzyvczynili, coswych nasadzali y do Komory, y gdzie indzie ActReg 131.
c. Rzucać do walki [kogo] (2): BielSpr 12 cf Zwrot.
Zwrot: »posyłać ku potrzebie« (1): Ieſli [Rzymianie] wielkiego ludu potrzebowáli/ tedy dwie Legie á nawięcey trzy przećiw nieprzyiaćielom ſyłáli/ bo oni tho zá wielką ſzkodę mieli/ wielki lud poſyłáć nie ćwicżony ku potrzebie/ woleli trechę [!] á ſpráwnego poſyłáć. BielSpr 12.
2. Przekazywać przez wysłannika; mittere Vulg, PolAnt, Modrz (94):
a. O rzeczach i słowach (92):
α. Z dopełnieniem bliższym [w tym: co (87)] (91): CzechRozm 33; [o papieżu:] owſzem nád Ceſarzmi/ nád Krolmi/ nád Kśiążęty/ tákże nád miáſty/ páńſtwy/ y kráinámi pánowáć/ [...] hárdźie y zuchwále mándaty ábo buły poſyłáć y zuchwále z pogroſzką roſkázowáć á co może być inſzego/ iedno naprzod ze wſzytkich [...] ſzydźić? CzechEp 334; ActReg 60; y owſzem ſam Pan Bóg głos táki ludzki poſyłáć raczy/ którym Wáſzę Kró: M. ná tę woynę ſpráwiedliwą/ vczćiwą/ y potrzebną wyzywa OrzJan 118.

posyłać czego (4): Wielki Kniáż Moſkiewſki/ etć. Zygmunćie poſle okázuie tobie łáſkę ſwoię/ poſyłać chlebá s ſwego ſtołá BielKron 435; BudBib Gen 43/34; Y pocżnie mu iego Ociec/ z ſtołu ſwego potraw poſyłáć SkarŻyw 135; GostGosp 46.

posyłać do kogo (18): RejZwierc 5; Przeto iż nie słucháli słow moich/ mowi Iehowá/ ktore posyłałem do nich przez sługi moię proroki BudBib Ier 29/19, Gen 43/34; SkarJedn D3v; Náćieſzywſzy naprzod vſzy domowe ſwych pánow/ Poſyłał też [Jan Kochanowski] nowe Pſálmy do inſzych źiemiánow. KlonŻal A2; ActReg 144; SarnStat 33; Przetoż kośćioł ś. nigdy bez niego [Chrystusa] y imieniá iego żadney modlitwy poſyłáć do Bogá nie śmie SkarKaz 609a. Cf Ze zdaniem celowym; »list(y) posyłać«, »upominki posyłać«.

posyłać komu, czemu (35): BielŻyw 113, 151 [2 r.]; iż w thy dni/ pomśćili ſie żydowie nád ſwemi nieprzyiaćioły/ á płácż y ſmętek/ obroćili ſie w radoſć y w vćiechę/ áżeby ty dni były god y weſela/ áżeby ieden drugiemu w nie poſyłáli cżęść ſwych potraw/ á vboſzſſym áby podarzá iákie dáwáli. Leop Esth 9/22; BielKron 124 [2 r.], 435; Oto ia poſyłam wam zboże/ y moſzcż/ y oliwę/ że ſię náſyćićie BudBib Ioel 2/19, 2.Par 2/3; To co by ſię vſtnie mowić mogło: to w tym piſaniu wáſzey Kx.M. poſyłam: proſząc/ ábyś przecżytáć y vważyć racżył SkarJedn A5, 108; Ktorych [świętych] piſmá kośćioł podziś dzień ma/ y one cżyta [...]. Toż po wſzytkim świećie kośćioły cżyniły y iedni drugim poſyłáli SkarŻyw A5v, 71, 126; CzechEp ktv; Iuż temu kilká Iármárkow Fránckfordſkich minęło/ iáko mi poſyłáią Regeſtr kſiąg nowych ReszPrz 67, 31; ActReg 47, 60, 114, 140, 143; Tęż [Ortografię] potym po ſwym do domu odieźdźie [Łukasz Górnicki] ná piſmie poſłał: nápiſawſzy tè ſłowá do mnie w liśćie ſwoim: [...] Teraz ieſſcce poſyląm W.M. ſwe obiecádllo/ ieſli co do pŗedŝięwẑięĉia W.M. pomoc mozze. JanNKarGórn D4. Cf Ze zdaniem celowym; »list(y) posyłać«, »światu posyłać«, »upominki posyłać«.

posyłać k(u) komu (2): Słyſz prośby moie/ któré w káżdéy dobie Poſyla człowiek żáłoſny ku tobie KochPs 39. Cf »upominki posyłać«.

posyłać miedzy kogo (1): gdyż IchM tak pilno w tym solicytować je [posłów] nie przestawają, aby na tym przestawali, co IchM miedzy nie posyłają. Diar 55.

posyłać na co [= w jakim celu] (1): Do miaſt ná tárgi żytá poſyłáć/ wedle potrzeby. GostGosp 46.

posyłać przez kogo, przez co (6): Sercá ſwe zátwárdźili iáko Adámanthyn/ iżby nie ſłucháli zakonu y ſłow/ kthore Pan zaſtępow poſylał przez Duchá ſwoiego/ y przez poſługę dawnych ſwych Prorokow BibRadz Zach 7/12; BudBib Prov 26/6, Ier 29/19. Cf »list(y) posyłać«, »poselstwo posyłać«, »światu posyłać«.

posyłać za co [= jako co] (1): Dáley powieda Pan: Iż tácy mieſzcżánie po wſzem ſwiátu będą ſie s tego rádowáć y vpominki ſobie zá nowiny tákie poſyłáć RejAp 93v.

posyłać czym [= szlakiem] (1): ma brath nasz knam thy wſziczkye vpominky ſvkna y zlothe na dzyen ſwyethego Ierzego wyeſnego poſilacz wodną drogą LibLeg 10/97.

posyłać dokąd (7): tedi mi takowego chczem gardłem karacz a czeladz y wſzelakie rzeczi v nich odyawſchi kv panſtwam waſchim nazad poſſilacz. LibLeg 10/98; SkarJedn 210; GórnRozm M; ActReg 185; GostGosp 46; ták iżby y Annaty/ ktore przed tym do Rzymu dawáli/ y ty pieniądze ktore zá ſakry támże poſyłáią/ do tego ſkárbu Rzeczypoſp: oddawáne były VotSzl Dv. Cf posyłać skąd dokąd.

posyłać skąd dokąd (1): zboża z Alexándryey do Cárogrodu poſyłáć zákázuie SkarŻyw 389.

Ze zdaniem celowym zawierającym przekaz dla adresata dotyczący rzeczy wysłanej [w tym: do kogo (1), komu (1); aby] (2): Bo y z tych kſiąg/ ktorych wam nie máło ná tym to roziezdnym poſyłam/ áby były w niebytnośći moiey ſtrażą y podporą ſtátecżnośći wáſzey/ będźiećie ſię mogli łácno docżytáć tego wſzyſtkiego/ co ſię tu krotko powiedźiáło ReszPrz 103; Bo iáko gdy do Akádemiey poſyłáią ártykuły iákie podeyrzáne áby ie exáminowano: tedy nie wſzytkim ktorzy ſą w Akádemiey należy ie exáminowáć WujNT 825.

Zwroty: »list(y) (a. aftografa listow) posyłać« [w tym: do kogo (7), komu (4), przez kogo (1)] = epistulas (a. epistolas) mittere Vulg, PolAnt [szyk zmienny] (16): pan nasch yego M. na przyasn yemv poſila lyſti a on tak takyemv panv odpyſſvye. LibLeg 11/60v, 9v; Iſch prze krzywdą kthora ſzią od Iana Rozbiczkyego myenyel myecz, Liſty odpowyedne koronye polſkiey poſſilal LibMal 1547/134; Leop 2.Esdr 6/17; BibRadz 2.Esdr 6/19; BudBib 2.Esdr 6/19; Liſty pod imiony Apoſtolow Heretykowie do Zborow poſyłáli. BudNT b8v marg, b8v; ModrzBaz 107; SkarŻyw 58, 90; nie radził mu Pan Marszałek tych listow kazac posyłac, iako nieprawdziwych. ActReg 94, 182; LatHar 326; y tym oſobliwie [Azja] w piſmie S. vccżoná/ iż przez Ianá S. Ewángeliſtę Duch Boży do śiedmi Biſkupow iey oſobne liſty y Proroctwá poſylał. PowodPr 31; IAko Lábęć żáłoſnie ſpiewa vmiráiąc/ Ták ia też oſtátecżnie ten liſt poſyłáiąc. PudłDydo A4v.

»[przez kogo] poselstwo posyłać« (1): Thu iuż dáley iáko y w inych liſciech Pan wſpomináć racży/ kto mowi á do kogo mowi/ y przez kogo to poſelſtwo poſyłáć racży. RejAp 24.

»posyłać przez rękę, w ręce« (1:1): Obćina nogi/ krzywdę pije/ kto poſyła rzecży przez głupiego [qui mittit verba per manum stulti]. (marg) wł: przez rękę/ albo wręce. rć. (–) BudBib Prov 26/6.

»[przez kogo] światu posyłać« (1): TO żáłobliwe vciążenie Páná náſzego dzyało ſie iuż po oſthátecżney wiecżerzy iego/ gdy iuż práwie dokońcżywał wſzytkiego/ á práwie w oſtátnich roſpráwach ze zwolenniki ſwoimi/ kthore przez nie ſwiátu poſyłáć racżył/ gruntował á piecżętował tę wolą á poſtánowienie ſwięte ſwoie. RejPos 333v.

»upominki, dary posyłać« [w tym: komu (6), do kogo (2), k komu (1)] [szyk zmienny] (5:4): LibLeg 10/97; rzetzeſz/ iż nas ſtey przyſięgi dla tego wypuſztza/ iż mu káżdego roku dáry y pieniądze poſyłamy? KrowObr 132; A mieſzkáiący ná ziemi będą ſie s thego rádowáć y weſelić/ y dáry ſobie zobopolnie będą poſyłáć RejAp 92, 93v, 94; Lecż iedná ſtroná záwołáłá/ iſz to ſię nie godzi/ ták złemu y niezbożnemu tákie dáry Boſkie poſyłáć. SkarŻyw 30, 126, 150; Częſto do mnie więc inſzé dáry poſyłáły/ Bych im był przyiaćielem/ o to mocno trwáły PudłFr 32.

Przen (17): a gdyby śię owoc pokázáł on że to człowiek natychmiáſt śierp zapuſzczá (marg) poſyłá (–)/ iże iuſz żniwo przyſzło. MurzNT Mar 4/29; A wżdam tu kśiądz POWODOWSKI zacny y vcżony/ Ia nie mogę rzec inácżey/ zły iezdźiec z tey ſtrony: Przetoż mu oto BESTYA nagłowek y wodze Do wędźidłá tu poſyła/ by nie haſał w drodze CzechEp ktv; Wynoś w czás z nagłego ogniá świátá tego co możeſz/ á poſyłay przed ſobą/ gdźie to tám naydźieſz/ gdy przez ręce vbogich pośleſz. SkarKaz 7b.

posyłać do czego (2): Takież wątroba zołądek zagzewa [!], á wilgoſć z patrawy [!] w ſię ciągnie, ktorą w ſobie zwarzywſzy do ſercza poſyła GlabGad Ev. Cf posyłać do czego czym.

posyłać do czego czym (1): Ieden [urząd nerek] ieſt wyciągáć wilgotnoſć wodną z ielit pod żołądkiem leżącich, ktorą potim poſiłaią do męcchierza [!] żyłkami nie ktoremi GlabGad Fv.

posyłać komu (1): Krol Polski Włádźisław/ posłał [...] zbożá y wſzelkiey żywnośći Witułthowi [...]. Ale tho Pruſki Miſtrz Vlryk pobrał mowiąc: iż to zbroie poſyłáią pogánom przećiw nam krześćijánom BielKron 383.

a) Być krajem pochodzenia jakiegoś produktu, dostarczać (11): Káſtoreum álbo Muſzkum poſyła kráiná Pego. BielKron 454v, 454v, 455 [6 r.].

posyłać komu (2): Ziół/ kámienia/ drzéw/ kruſzców/ y rzeczy do lékarſtw/ które nam álbo Indije poſyłáią/ álbo tu domówé polá rodzą/ przezwiſká/ j właſnośći ták vmié/ iż między námi [...] o tákiego trudno Oczko A3v; Ale dam kádźidło wonné/ Któré nam kráie poſtronné Poſyłáią KochFr 97.

posyłać dokąd (1): Meluzá dálſza poſyła theż do Kálekutu Muſzkatowe orzechy/ Máſtyx/ y ine rzecży. BielKron 454v.

β. Bez dopełnienia bliższego [komu na co dokąd] (1): ponieważ y do Theſſáloniki/ raz y drugi poſyłáliśćie mi ná potrzeby. WujNT Philipp 4/16.
b. O ludziach: doprowadzać, dostawiać [kogo] (2):

posyłać komu (1): Skądeś záś przed wſzyſtkiémi iák w tańcu rey wiodąc/ Pod Wielkiéś Luki przyſzedł namniéy ſye nie boiąc. Ná każdy dźień źwierzyną Królá obſyłáiąc/ Swiéżégo Moſkalá mu w łykách poſyłáiąc. KochJez B.

posyłać dokąd (1): y ſpráwował kośćioły w Azyey: gdy Domicyan zábijáć Chrześćiány y przednieyſze do Rzymu zwiążáne [!] poſyłáć roſkazał. SkarŻyw [407].

3. Zsyłać, dawać (o Bogu i naturze); mittere PolAnt, Vulg [kogo, co] (28): WujJud B2v; Mowi fol. 405. á to z Thomáſzá ś. Theologá: iż okazánie duchá ś. nie nalezáło oycom ſtárego teſtámentu/ przeto iż pierwey miał być okazány ſyn/ który okázuie y widomie poſyła duchá ś. CzechEp 184; WujNT 369.

posyłać do czego (3): to ieſt gdi pan Bog komu chce taiemnicę nieiaką obiawić tedi poſila ducha zewnętrznego do vſzu ſpiącego albo też do ocżu GlabGad L7; RejAp 1v; Pierwey Pan Bog do ſercá łáſkę ſwą poſyła. SkarKaz 347b marg.

posyłać komu (8): Iż teſz Duchá ſwiętego poćieſzyćielá/ y Duchá prawdy/ zwolennikom ſwoim poſlał y dziś niewidomie poſyła KrowObr 50; RejAp AA7, 2; Ktory to pan Bog/ niekiedy poſyła fortunę cnotliwym/ áby ye z niebeſpiecżeńſtwá wyrwáłá: á drugdy theż poſyła nieſzcżęſcie/ áby w dobrym bycie cżłowiek nie záſnął GórnDworz Hh6v; WujJud 2v; CzechRozm 20v; w ktorey [czystości cielesnej] go pośiláiąc Pan Bog/ niebieſkiey mu poćiechy y towárzyſtwo panienek świętych/ ktore w niebie z Chryſtuſem kroluią dziewic onych/ ktorym ſię on w modlitwie zálecał/ poſyłáć mu racżył. SkarŻyw 371; ArtKanc G12v.

posyłać k(u) czemu [= w jakim celu] (3): RejAp 2v; CzechEp 162; Ktoremu wſzyſcy ſpiewaymy/ mowiąc zgodnie Alleluia/ wſzyſcy mu chwałę wzdawaymy/ á o to go żądaymy. Aby nam Duchá świętego/ poſyłał k vćieſzeniu ArtKanc G12v.

posyłać miedzy kogo (1): Będąć pić z niego y zátháczáć ſię będą/ y poſzáleią dla miecżá kthory poſyłam miedzy nie. BibRadz Ier 25/16.

posyłać na kogo, na co (4): Pan Bog ná nas poſyła/ przes nie [wrogów wewnętrznych] ſwoy bicż ſrogi/ Przeto wſzyſcy ćirpimy/ rozmáite trwogi. BielSat G [idem] BielSen 14; WujNT Luc 24/49; Aliśći bez wſzelkiego karánia zoſtáły [...] cżáry/ guſłá/ [...] y inſze pſoty/ y ſproſnośći/ których iuż Bog ćierpieć dáley niemogąc/ rękę pogáńſką ná nas poſyła. PowodPr 24.

posyłać na co [= w jakim celu] (1): Oto ma być [Bóg na ziemi] mocą ſwoią/ [...] á dziwną ſpráwą táiemną Duchá ſwiętego/ ktorego on tu vſtáwicżnie ſwoim wiernym ná wſpomożenie á ná podpárcie wiáry ich/ [...] tu im poſyłáć racży. RejAp 2.

posyłać przez kogo, przez co (3): BielSat G; BielSen 14; Tę łáſkę poſyła więc P. Bog ábo przez kazánie y ſłuchánie ſłowá Bożego: ábo przez iákie nátchnienia/ y przygody/ y dobre iákie ſpoſobne czáſy/ y przyczyny SkarKaz 347b.

posyłać dokąd (6): RejAp 2 cf posyłać na co. Cf »posyłać na świat«.

posyłać skąd (1): CzechEp 162 cf W przen.

Zwroty: »posyłać dary« (1): SkarKaz 245b cf »posyłać z nieba«.

»posyłać z nieba« (1): Ták też náſz Iozeph Pan Iezus [...] záśiadł ná práwicy v Oycá/ áby/ iáko mowi Apoſtoł/ wſtáwiał ſię zá námi/ á iednał nam y poſyłał dáry y pomocy wſzelákie z niebá ná tę drogę/ y do tego kroleſtwá ſwoiego/ do ktorego nas zá ſobą wzywa. SkarKaz 245b.

»w serca posyłać« (1): [Bóg] światłość w ſercá ludzkie poſyła/ áby ſproſność Cżártowſką obacżyli á nie ſłużyli dáley ſtworzeniu/ ále ſtworzyćielowi. SkarŻyw 75.

»posyłać (tu) na świat, na szyrokość ziemie« [szyk zmienny] (4:1): A iż tho Pan záwżdy obiecowáć racżył wiernym ſwoim iż im miał poſyłáć ná ſwiát Duchá ſwego ſwiętego RejAp AA7v; y przecż Pan ſrogośći ſwoie poſyłáć racży ná ſzyrokość ziemie/ y kogo imi karze RejAp 128v, 2v; GórnDworz H8v; RejPos 336v.

Przen (1): A potym prośi/ áby y ná potym toż cżynił. Niebá ſwego náchyláiąc/ y rękę ſwoię ku wykupieniu iego zwyſoka poſyłáiąc. CzechEp 162.
4. Dedykować [co] (21): A iżeś W.K.M. y Kſiędzá Mácieiowſkiego wyſokich cznot/ y Dworzan ſwych kthore thu wſpominam godnośći był dobrze ſwiádom/ [...] poſyłam W.K.M. moiemu miłośćiwemu pánu ná piſmie the rozmowy/ á poſyłam thák iáko nie Orzechowſkiego złotym/ ále moim olowiánym piorem/ wypiſáne być mogły. GórnDworz A3; KochWrJan 18.

posyłać komu (15): Stych ia tedy przytzyn thy kxięgi moię/ thobie pánie moy poſyłam/ abyś ie przetzetł KrowObr C; RejWiz A4; RejZwierz A2; OrzRozm A4; OrzQuin A4; GórnDworz A3; Poſyłam tedi w. m. Kśiążki té proſząc ábyś w. m. óné y ze mną weſpółek w łaſkę ſwą przyiąć raczył. Strum B; KochOdpr A2; (nagł) Do Doktorá. (–) NIewiem podobnoli to co ku rozumowi/ Poſyłáć (á źle y rzéc) fráſzki doktorowi. KochFr 50; To ia tedy przedſię biorąc/ te ſwoie zabáwy Wam poſyłam/ proſząc o chęć y pozor łáſkáwy. KlonŻal A2v; KmitaPsal ktv; KochWrJan 18; GórnTroas 5; Tym czáſem miáſto cory proſte rytmy moie Poſyłamći/ nie wątpię/ że im łáſkę ſwoię Okażeſz/ zacna Páni: boć rozum wrodzony Nie dopuśći pogárdźić dárem z náſzey ſtrony. ZbylPrzyg ktv. Cf »za dar posyłać«.

posyłać ku komu (2): OrzRozm A3v; Y dla tegoż teraz to piſánie moie krotkie de Matrimonio ku W.M. poſyłam WerKaz 267.

posyłać za co [= jako co] (2): Skąd to maſz? rzecze kto. Od Bogá przez ludźi/ co wam théż zá Kolędę poſyłam OrzQuin A4. Cf »za dar posyłać«.

Zwrot: »za dar [komu] posyłać« (1): Zá málucżki dar one [książeczki] W.M. ſwym M. Pánom/ iáko tym ktorym to według krewney bliſkośći włáśćiwie náleży/ poſyłam. KołakCathOkuń A2v.
Szereg: »przypisować i posyłać« (1): przetoć thy Kſiąſzki przypiſuię/ y poſyłam/ Abyś ſie w młodośći ſwey rzecżámi cżáſem poważnemi/ cżáſem też dworſkyemi/ zábawiał/ á cżás ſwoy rozeznawał RejZwierz A2.
W przen [do czego czyjego = do kogo] (2): TVRCYKI Stániſłáwá Orzechowſkiégo/ [...] Naiáſnieyſzy Miłośćiwy Królu/ do nóg Máieſtatu Wáſzéy Kró: M. poſyłam OrzJan 3.
Zwrot: »do rąk [czyich] posyłać« (1): ktemv téż będąc wdźięczen łáſki W.M. którą przećiwko ſobie mimo zaſługi moie doznawam/ niemáiąc czym inſzym oddáć/ tę kilká kart piſm Ianá Kochánowſkiégo do rąk W.M. poſyłam KochCzJan A3.
5. Zalecać [kogo do czego] (1): IAko śmie niewſtydliwy vpor Heretycki/ ſluby y chowánia pánieńſkiey cżyſtośći/ y poświęcenie dziewictwá Chryſtuſowi/ zwáć wymysły ludzkimi: [...] ktore ták zacny y wielki Doktor Ambrozy Biſknp [!] Medyoláńſki/ iáko wſzelkiey cżći godne y Bogu miłe chwali/ y inne pánienki do tákich ſlubow iuſz Duchem Bożym wzruſzone/ w ich przedśięwzięćiu S. poſyła. SkarŻyw 71.
*** Bez wystarczającego kontekstu (5): Allego, id est, cito ad aliquem locum mitto, Poſyłam/ Przipominam/ prziwodzę. Mącz 187a; Mitto, Slię/ poſyłam/ puſzczam. Mącz 225a; Calep 666b [2 r.].

posyłać dokąd (1): Missito, frequentativum, Vſtáwicżnie ślę. Oportet me eo saepius missitare, Muſzę tám bes przeſtánku poſyłáć. Mącz 225b.

Synonimy: 1. nakazować, polecać, zlecać; a. obierać; 3. dawać, podawać; 4. dedykować, ofiarować, podawać, przypisować; 5. polecać.

Formacje współrdzenne cf 1.SŁAĆ.

Cf POSYŁAJĄCY, POSYŁANIE, POSYŁANY

MP