[zaloguj się]
[pdf]

OTRZĄSNĄĆ (13) vb pf

otrząsnąć (13), [otrzęsnąć].

o jasne.

Fleksja
inf otrząsnąć
imperativus
sg pl
2 otrząśni, otrzęśni otrząśnicie
conditionalis
pl
2 m pers byście otrząsnęli

inf otrząsnąć (4). ◊ fut 3 sg otrząśnie (2) [zapis: -ſn-]. ◊ imp 2 sg otrząśni (1), [otrzęśni]. ◊ 2 pl otrząśnicie (2). ◊ [con 2 pl m pers byście otrząsnęli.] ◊ part praet act otrząsnąwszy (4).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI – XVII w. s.v. otrząść.

Pozbyć się czegoś przez potrząsanie, strzepnąć coś, zrzucić; excutere PolAnt, Vulg [co] (13): Ałe on otrząſnąwſſy onę beſtiją w ogień/ nic złego nie vćierpiał. Leop Act 28/5; BibRadz Act 28/5.

otrząsnąć z kogo, z czego [w tym: z siebie (5)] (10): RejPos 39v; RejZwierc 67, 68, 71v, 73v; COro Syońſka/ zrzuć łańcuchy z ſzyie/ Niech dána wolność/ w więźieniu nie żyie/ Z rąk y nog twoich otrząśni okowy GrabowSet Q4; GosłCast 26. Cf Zwrot.

W porównaniach (4): RejPos 39v; dobrze ſie ná to rozmyſliwſzy/ mogłby to [nabycia nasze] drugi s ſiebie otrząſnąć iáko źimie s płaſzcżá ſnieg przyſzedſzy do ciepłey iżby. RejZwierc 67; A ták kto ſie cnotą á rozumem ſpráwuie [...]/ iuż łákomſtwo/ iuż gniew/ iuż obżárſtwo/ y inſze wſzitki przypadki/ wſzytko to s ſiebie rozumem iáko Máyową roſę ſnádnie káżdy otrząſnąć może. RejZwierc 68, 71v.

Zwrot: bibl. »otrząsnąć proch z nog« (3): Y ktoby was nie przyiął/ áni ſłuchał ſłow wáſzych: wychodząc precz z domu ábo z miáſtá otrząśnićie proch z nog wáſzych [excutite pulverem de pedibus vestris]. WujNT Matth 10/14, s. 43, Act 13/51.
W przen (7): RejZwierc 73v; A ći ktorzy oboie czynią y ludźiom w duchownych potrzebách ſłużą/ y ſwoiey duſze modlitwą ogłodźić niechcą: máią ſię ná wzor Páná ſwego iáko nawięcey mogą kryć y odwodźić/ áby proch ktorego miedzy ludźmi nábiorą/ otrząſnąć mogli. SkarKaz 609a; Z ludźi záś káżdy grzéſzy/ który iedno żywie. Ludźiechmy/ vpadamy/ znowu powſtawamy/ [...] Y wſtydźim ſie: Lecz lepiéy z śiebie otrząſnąwſzy Kał ſtáry/ wſtáć/ w nim nie trwáć/ cnoty przepomniawſzy. GosłCast 26; [Ty tedy otrzęśni twoy ſmutek [excute tuam tristitiam] wielki/ y odłoż od ſiebie mnoſtwo boleśći Leop 4.Esdr 10/24 (Linde); teraz tego czas i miejsce, abyście omnem tyrannidem z grzbietów swych otrząsnęli PismaPolit 162]. Cf W porównaniach.

Formacje współrdzenne cf TRZĄŚĆ.

Cf OTRZĄŚNIENIE, OTRZĄŚNIONY

EW