Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: NAMOWION

Następne hasło: NAMOWKA »

NAMOWIONY (29) part praet pass pf

namowiony (20), namowion (6), namowiony a. namowion (3).

a jasne, pierwsze o pochylone. ◊ W formach niezłożonych -(o)n, -(o)na, -ono. ◊ W formach złożonych o jasne.

Fleksja

sg
m	N	namówiony, namówi(o)n	f	N	namówionå	n	N	namówiono
	G	namówionego		G			G	namówion(e)go
	A	namówiony		A	namówioną		A	namowion(e)
	I			I	namówioną		I

pl
N	m pers	namówieni
N	subst	namówioné
G		namówionych

sg m N namówiony (5), namówi(o)n (1); ~ (attrib) namówiony (3) Calep, KochFrag, SarnStat; ~ (praed) namówiony (2), RejZwierc, StryjKron, namówi(o)n (1) ActReg. ◊ G namówionego (1). ◊ A namówiony (3). ◊ f N (attrib) namówionå (3) BibRadz, BielKron (2). ~ (praed) namówion(a) (3) LibLeg (2), ActReg. ◊ A namówioną (1). ◊ I namówioną (2). ◊ n N (praed) namówiono (2). ◊ G namówion(e)go (1). ◊ A namowion(e) (1). ◊ pl N m pers namówieni (2). subst namówioné (3). ◊ G namówionych (1).

Składnia dopełnienia sprawcy: namowiony od kogo (6), przez kogo (5).

Sł stp s.v, namówić, Cn brak, Linde XVIII w. s.v. namówić.

Znaczenia

1. Nakłoniony, zachęcony (9)
2. Postanowiony, uchwalony, ustalony (20)

1. Nakłoniony, zachęcony; persuasus Calep (9): Niewiáſtá námowioná od wężá. [...] przywiodłá człowieká ku zgrzeſzeniu. BibRadz Gen 3 arg; [Katarzyna] przez żydy námowioná/ Krześćijáńſką wiárą wzgárdziłá BielKron 424; Krol Sigmunt námowiony będąc [...] od Xiężny Iádwigi/ [...] Corkę iey Barbarę zmowił w małżeńſki ſtan StryjKron 727; Calep 792a; Po nim ná páńſtwo wſtąpił brát iego rodzony Káźimiérz/ co vczynił ledwé námówiony: Bo przeglądał trudnośći/ któré nád koroną Wiśiáły KochFrag 43; á ćiż záraz od Żydow námowieni/ Páwłá ś. vkámionowáli/ y iáko vmárłego odeſzli. SkarKazSej 695a.

namowiony na co (1): WujNT 649 cf »namowiony abo nakłoniony«.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Pothym s pracą wielką námowioná od pánow Polſkich/ áby odrzućiłá wſzythki przymierza kthore miáłá z Gwilelmem/ á ku Iágiełłowemu przyſtáłá. BielKron 381v.

Szereg: »namowiony abo nakłoniony« (1): A w tym lepák liśćie ſtára ſię odwieść tych/ ktorzy [...] iuż byli ná Zydowſkie ceremonie námowieni/ ábo przynamniey ku nim nákłonieni WujNT 649.

W przen (1):

Wyrażenie: »od beczki namowiony« = pijany (1): Tákże náſz pan będąc w bácżeniu vnioſły/ álbo tákże od theyże becżki námowiony/ iuż czo ſobie wſpomni tho ná wirzch wyrzući/ [...] cokolwiek ná ſię wie [...] ſnádnie on wſzyſtko wypowie. RejZwierc 62.

2. Postanowiony, uchwalony, ustalony (20): A my, zachowywając pokoj namowiony, Obrociem rozpuszczone żagle w greckie strony. KochMon 29; KIM przykładem przodkow swych [...] postępek Executią przeciw gwałtownikom iey namowioną vtriqne parti seruiendum poprzysiągał. ActReg 17; wedle receſsu Wyslickiego niepowinien nic przyimowac, tylko co bedzic namowiono ActReg 20, 11, 182; ma ſie przećiw niemu poſtąpić wedle poſtępku ná tym Séymie contra impoſſeſsionatos námówioné^go SarnStat 847; Przeto ten Artykuł ták z obu ſtron námówiony/ ná przyſzły Séym ſpólny Wálny iednoſtáynie odłożyli. SarnStat 1013, 502, 609, 863, 1013, 1156; ná poſpolitym Synodźie namowę [może] wcżás vcżynić/ y pomoc námowioną w ręku ſwych pogotowiu mieć. PowodPr 84.

namowiony około czego (1): panowie posłow pytali, jeśliże co namówionego mają około obrony, aby jem powiedzieli Diar 31.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): wedle Conſtituciiéy [...] Króla Stephaná/ anni 1581. miáło bydź námówiono od wſzech ſtanów/ ná którychby dobrách oprawy Królów Polſkich miały bydź czynioné SarnStat 25.

Wyrażenia: »postanowienie namowione« (1): nie będziem mogli zKrólem IM Panem Oiczem naszym, tak rychło się około postanowienia y Pact przez Posły nasze na mowionych zniesc y porozumieć ActReg 134.

»przymierze namowione« (1): Iák był karan v Rzymian/ zá Hoſtiliuſá/ Metius Suffetius, zá Krolá Tulluſá: Iż rozerwał przymierze świeżo námowione KlonWor 32.

»namowiona umowa« (1): na potrzeby Conuocatiey Warszawskiey to warowano ze ztą pewną y namowiąną vmową KIM Koronowany bydź ma iż nam Prawa wszyte y Privilegia [...] naprzód poprzysiądz mą ActReg 21.

Szeregi: »namowiony i postanowiony« (2): thedi tha rzecz acz yvsz bila y przes Czeſſarza ye^go M. Tvreczkie^go y przes nas namowiona y postanowiona abi tam bily livdzie a poddany zobvdwv ſtron zeſlany, a wſchakosch tha rzecz kv skvthkv nieprziſzla bila LibLeg 10/69v, 11/25.

[»namowiony i spisany«: Skrypt [...] około sekty aryjańskiej [...] przez J.K.M. wespołek z pany radami koronnymi namówiony i spisany Diar 4.]

Synonimy: 1. nakłoniony; 2. postanowiony, uchwalony.

Cf NAMOWIĆ