[zaloguj się]

AŻCI (61) cn i pt

cn (57), pt (4).

ażci (60), ażeć (1) OpecŻyw.

-ż- : -sz- (52 : 8).

a oraz e jasne.

stp notuje, Cn, Linde brak.

I. Spójnik (57):
1. Łączy wypowiedzenia współrzędne albo przyłącza zdanie nadrzędne do podrzędnego (w apodozie) (52):
a. Wskazuje na stosunek łączny, dodatkowo uwydatniając bezpośrednie następstwo w czasie; a już, a zaraz (26): podźmy do Dánielá Proroká/ áżći też y v niego toż naydźiemy. CzechRozm 179v; Ktory wywod iáko ieſt dobry/ niechby żacżętá ſzkolne ſądźiły weyźrzawſzy w káp. 1. liſtu Ianá ś. [...] áżci łácno obacżą Logikę X. K. iáka ieſt. CzechEp 321.

Połączenia: »gdy(by) ... ażci« (18): Co gdyby ſie ták wyznawáło/ y ták temu wierzyło/ áſzciby rzecż cáła byłá. CzechRozm 65; Iáko y Moyżeſz z Zakonem ſwym potyć też tylko trwał/ poki vrzędu ſwego nie wykonał. Ale gdy gi wykonał: áżći iuż też vſtáł. CzechRozm 191, 46v, 56, 99v, 106v, 161 (12); iáko bywá złoto niewypolerowáne bez gláncu: á miedź y mośiądz polerowány y fárbowány połyſkániem ſwym ocży ludzkie zwodząc/ iednák gdy to oboie miedź ábo mośiądz ze złotem/ [...] do proby ſwey przyidźie: áżći záraz/ co złoto á co miedź/ [...] poznáć będźie. CzechEp 233, 18, 24, 77, 163, 235.

»gdzie(by) ... ażci« (2): Co gdyby ſie wprzod wſzyſtko z nimi mowiło y porządnie rozebráło: tożby dopiero zoſobná do Páná Iezuſá przyſtąpić/ [...] Ale gdzie ſie wprzod od Iezuſá Páná pocżnie/ tego tám w głowách nie záłożywſzy: áſzći ſie ná nim wnetże zgorſzą CzechRozm 70, 138.

»skoro ... ażci« (4): CzechRozm 89, 182; Ná ktore ſkorom ia záwołał/ áżći záraz ſtánęły. CzechEp 272; KołakCath A3.

b. Wskazuje na stosunek przeciwstawny; ale, a tymczasem, a tu (23): A prawje naṡ nędznych kmieczy Strzeżeṡ yako właſznjch dzieczy Ażcy ċłowiek ſnacż niebacży Iako pan Bog nadnim racży Dziwnie łaſką okazowacż RejKup p4v; HistLan Fv; RejZwierc 63v; Bo co raz rzkomo dobrze wyznáią/ áżći záś tego ſie iáko zle wymowionego przą. CzechRozm 18v, 18v, 149, 180v, 190v, 202 (10); bo mowi iż to niepodobna byłá ſámemu cżłowiecżeńſtwu cżynić. Aż ći záś fol. 69. 72. 217 y indźiey/ twierdźi to iż boſtwo nic nie ćierpiáło. CzechEp 184, 178, 184, 185, 209, 213, 363; ZawJeft7; Stęka ſerce/ á ocżom łzy poyrzeć nie dádzą/ Aſzci nowe łámenty domnie ſię prowádzą. KołakCath B2v; RybWit C2.
c. Wprowadza wypowiedzenie stanowiące kres, rezultat tego, o czym była mowa poprzednio; oto, w końcu (3): byli tám ná iedney bieſiedzie támże ſie rozniemogł/ tákżeć chárlał chárlał áżći poſzedł RejZwierc 60; Ktoremu ná to cżárt chytrze odpowiedźiał/ vpewniáiąc go w tym że vmrzeć nie miał/ áżby pierwey w Ieruzálem mſzycę ſwą odpráwił. Ażći ſobie kśiądz Papież dobrze tuſzyć pocżął CzechEp 424, 207.
2. Wprowadza wypowiedzenie podrzędne (5):
a. Okolicznikowe czasowe (1): Warz konopne śiemię wwodźie Aż ći dobrze miękkie będźie/ Potym wodę s niego odley SienLek 72.
b. Okolicznikowe czasowo-warunkowe (2): Prośił iey by pocżekáłá/ A ieſzcże go nie vmarzáłá. Ażći teſtáment vdziáłam/ Com był komu winien oddam: A ták gdy to rozſzáfuię/ Tedyć śię więc nágotuię. BierEz S2v.

Połączenie: »nie ... ażci pierwej«: nie vczyni oćiec moy/ nic tak wielkieo ábo máłego/ áż ći mi pierwey powie Leop 1.Reg 20/2.

c. Okolicznikowe skutku lub stopnia (2): Oglądáy iakotz cirpię wielkié vdręcżenije/ ażetz oto iuż mdleię OpecŻyw 100v, 124v.
II. Partykuła (4):
1. Uwydatniająca (3): Klątwá/ dźiećinſka grozá. ćiągńmy do obozá. Ażći niebogá kozá beká pátrząc z wozá. LeovPrzepSamb b4v; A iżby im ieſzcże tym więcey ćierpliwość w tym wſzytkim zálećił: áżći im y ſam ná ſobie przykład pokázuie CzechEp 22, 232.
2. Deiktyczna, oto (1): gdym ſię wielomownemu głoſowi/ ktory on rog mowił/ przypátrował: vyźrzałám też/ áżći oná beſtya byłá zábita CzechEp 376.

MB