[zaloguj się]

BŁĘDLIWY (40) ai

błędliwy (39), błądliwy (1) OrzRozm.

Fleksja
sg
mN fNbłędliwå nNbłędliw(e)
Gbłędliw(e)go Gbłędliw(e)j G
Abłędliwy Abłędliwą Abłędliw(e)
Ibłędliwym Ibłędliwą I
L Lbłędliw(e)j L
pl
N m pers błędliwi
subst błędliw(e)
A m pers błędliw(e)
subst błędliw(e)
I m błędliwymi
f błędliw(e)mi

sg m G błędliw(e)go (1).A błędliwy (2).I błędliwym (1).f N błędliwå (7).G błędliw(e)j (4).A błędliwą (4).I błędliwą (1).L błędliw(e)j (1).n N błędliw(e) (3).A błędliw(e) (2).pl N m pers błędliwi (2). subst błędliw(e) (2).G błędliwych (2).A m pers błędliw(e) (2). subst błędliw(e) (4).I m błędliwymi (1). f błędliw(e)mi (1).

stp, Cn brak, Linde XVIIXVIII w.

1. Błąkający się, zabłąkany; przen (7): Niemowiątká chowáć rácż/ [...] Nowotne w wierze vtwierdź/ á ieſzcże: błędliwe/ Náucż ſwych náśládowáć/ drogi znáć prawdźiwe GrabowSet P3v, C4.
Wyrażenie: »owca błędliwa; błędliwa owca« (4 : 1): wyznáwáć będźieſz/ żem ia owcá nie ieſt błędliwa/ ále mam Páſterzá OrzList h2v, h3v; OrzRozm H3; Coś przyſzedł poćieſzáć/ w żáłośći rzewliwe/ Owce/ w ſwą owcżárnią odnośić/ błędliwe. Zmiłuy ſię GrabowSet N, O4.
2. Mylny, mylący, wprowadzający w błąd, niewłaściwy; avius Mącz (8): BielKron 130v; Avia loca, Mieysce bezdróżne/ błędliwe/ gdźie żadney drógi niemáſz. Mącz 492c.
W przen (6): Y kiedyż tego błędliwego wieku/ Puſzcżey błotney ſtráſzliwy Dam był GrabowSet Q4v, M4.
Wyrażenie: »błędliwa droga; droga błędliwa« (3 : 1): BielKom B3v, E4v; Hieroboám przedſię ſwey drogi błędliwey przeſtáć niechciał/ bo on Prorok ſtáry powiedał mu iż to nie był práwy Prorok ktorego Lew zábił. BielKron 83; Iſkierká/ choćia máła/ Twey łáſki dobrotliwey/ Zá pochodnią/ w błędliwey Drodze/ niechby ſię sſtáłá/ By ią ſtrudzona duſzá wodzem miáłá. GrabowSet D3.
3. Fałszywy, odstępujący od wiary, kacerski; też pogański (19): KrowObr 207v; Włádźiſław kazał ich kośćioły błędliwe popalić/ laſy poſiekáć/ węże pobić BielKron 382, 155, 204v, 208v, 214, 326v, 424; Secta, Sekta/ błedliwa nauká/ oſobliwa rotá/ máyąca oſobliwe mniemánie/ náukę y wiárę w wielu rzeczách. Mącz 384d; RejPos 90; RejPosWiecz2 97; RejPosWiecz3 99; á błędliwey náuki zápomniáwſzj/ Katolicką y Apoſtolſką przykłádem innych wſzytkich rozśiewáli. SkarJedn 396, 36; ReszHoz 136.

W charakterystycznych połączeniach: błędliwe(-a) mniemanie (3), nauka (6), wiara (2).

Szeregi: »błędliwy, fałszywy«: od owiecżek ſwoich CONſtántinopolſkich odieżdżał/ ktore ná ten cżás Kácerze/ [...] á ná błędłiwą [!]/ fałſzywą náukę ſwoię przećiągnąć chćieli ReszPrz 3.

»błędliwy i kacerski«: żadney błędliwey y kácerſkiey náuki niezacżął áni pomagał SkarJedn 397.

»błędliwy a niestateczny«: Wielki by to był vſzcżypek wſzechmnocnośći [!] [...] Chryſtuſowey/ żeby kośćiołowi ſwemu/ błędliwą á nieſtátecżną głowę dáć: miáł SkarJedn 163.

a. W funkcji rzeczownika (1):
Szereg: »błędliwy i kacerz«: A ieſliby kto miał inák rozumieć/ álbo vtzyć/ tedy thákowy błędliwym y kácerzem ma być. KrowObr 42.
4. Grzeszny, zły (6): BielKron 323v; A Długoż Pánie/ tá moiá błędliwa Duſzá/ bez twey świátłośći Chodźić zá ſmyſłem będźie/ żáłobliwa GrabowSet E2, G3, Nv.
a. W funkcji rzeczownika (2): KrowObr 176v; Błędliwi ſą mierżieni/ miedzy nimi nie ieſt żaden/ ktoryby dobrze cżynił. ArtKanc Q5.

Synonimy: 1. błąkający się, tułający się, zabłądzony; 2. bezdrożny, mylny; 3. fałszywy, kacerski; 4. grzeszny.

Cf BŁĄDZĄCY, BŁĘDNIK, BŁĘDNY

DM