« Poprzednie hasło: PRZYCIĄGANY | Następne hasło: [PRZYCIĄGNĄĆ SIĘ] » |
PRZYCIĄGNĄĆ (422) vb pf
W formach praet i con: przyciągnął, przyciągnęł-, przyciągnęli (292), przyciągł(-), przyciągli (22); -ciągł PatKaz III; -ciągnął, -ciągnęł-, -ciągnęli : -ciągł-, -ciągli BielKron (120:21).inf | przyciągnąć |
---|
praet | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
1 | m | przyciągnąłem, -m przyciągnął | m pers | |
2 | m | przyciągnąłeś, -eś przyciągnął | m pers | -ście przyciągnęli |
f | -ś przyciągnęła | m an | ||
3 | m | przyciągnął | m pers | przyciągnęli, przyciągli |
f | przyciągnęła | m an | ||
n | przyciągnęło, przyciągło | subst | przyciągnęły, przyciągły |
plusq | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
3 | m | był przyciągnął, przyciągnął był | m pers | byli przyciągnęli |
n | przyciągnęło było | subst |
imperativus | |
---|---|
sg | |
2 | przyciągni, przycięgni |
conditionalis | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
1 | m | bych przyciągnął | m pers | |
3 | m | by przyciągnął, by przyciągł | m pers | by przyciągnęli, by przyciągli |
f | by przyciągnęła | m an |
con praet | ||
---|---|---|
sg | ||
1 | m | przyciągnąłbym był |
3 | m | by był przyciągnął |
impersonalis | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
con | by przyciągni(o)no | |||||
participia | ||||||
part praet act | przyciągnąwszy, przyciągnęwszy |
inf przyciągnąć (33). ◊ fut 1 sg przyciągnę (2). ◊ 2 sg przyciągniesz (2). ◊ 3 sg przyciągnie (15). ◊ 1 pl przyciągni(e)my (2). ◊ 2 pl przyciągniecie (1). ◊ 3 pl przyciągną (7). ◊ praet 1 sg m przyciągnąłem, -m przyciągnął (6). ◊ 2 sg m przyciągnąłeś, -eś przyciągnął (2). f -ś przyciągnęła (1). ◊ 3 sg m przyciągnął (182). f przyciągnęła (7). n przyciągnęło (10) [w tym: -eło (2)], przyciągło (2). ◊ 2 pl m pers -ście przyciągnęli (1). ◊ 3 pl m pers przyciągnęli (51) [w tym: -eli (2)], przyciągli (16). subst przyciągnęły (4), przyciągły (1). ◊ plusq 3 sg m był przyciągnął (3), przyciągnął był (2); był przyciągnął LibLeg (2); przyciągnął był Leop; był przyciągnął : przyciągnął był StryjKron (1:1). n przyciągnęło było (2). ◊ 3 pl m pers byli przyciągnęli (3). ◊ imp 2 sg przyciągni (3) KrowObr (2), BibRadz, przycięgni (1) BudBib. ◊ con 1 sg m bych przyciągnął (1). ◊ 3 sg m by przyciągnął (8), by przyciągł (1). f by przyciągnęła (1). ◊ 3 pl m pers by przyciągnęli (5), by przyciągli (2). ◊ con praet 1 sg m przyciągnąłbym był (1). ◊ 3 sg m by był przyciągnął (2). ◊ impers con by przyciągni(o)no (1). ◊ part praet act przyciągnąwszy (40), przyciągnęwszy (1) OpecŻyw.
Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI (dwa z niżej notowanych przykładów) – XVII(XVIII) – XVIII w.
- I. Transit.
(80)
- 1. Ciągnąc zbliżyć
(14)
- Przen (2)
- a. Przytrzymać siłą (1)
- 2. Wprowadzić w ruch ku sobie siłą przyciągania (2)
- 3. lek. Spowodować ruch płynów organicznych w jakimś kierunku (o substancji leczniczej) (2)
- 4. Wciągnąć w siebie, zaczerpnąć
(2)
- Przen (1)
- 5. Zdobyć, posiąść
(8)
- Przen (1)
- a. Przywłaszczyć sobie
(3)
- W przen (1)
- α. Zagarnąć terytoria (1)
- 6. Pozwać przed sąd, oskarżyć (1)
- 7. Odnieść do czegoś, wyłożyć, zinterpretować (1)
- 8. Wpłynąć na czyjeś postępowanie lub uczucia: skłonić, namówić, zachęcić; zjednać komuś
(50)
- W przen (4)
- Przen (1)
- a. Skłonić, zmusić do przybycia
(6)
- Przen (1)
- α. O Maryi: sprowadzić Chrystusa w swoje łono (4)
- 1. Ciągnąc zbliżyć
(14)
- II. Intransit. i transit.
(340)
- 1. Intransit. Przybyć, zwykle lądem (często o wojsku)
(340)
- a. Gromadnie (332)
- b. Pojedynczo
(8)
- Przen (1)
- 2. [Transit. Dopłynąć okrętem do lądu]
- 1. Intransit. Przybyć, zwykle lądem (często o wojsku)
(340)
- *** W błędnym tłumaczeniu (1)
- *** Bez wystarczającego kontekstu (1)
przyciągnąć ku czemu (1): Tedy przywiązawſſy powroz ku ręce/ ciągnęli ią opiéraięcy ſie z wielką motzą o krzyż/ aże ią téże przyciągnęwſſy ku dziurze/ gwáltem tępym gwozdziem przybili. OpecŻyw 139.
przyciągnąć z czego (1): O Błogoſlawiony Mikołáiu przyćiągni nas do brzegu morſkiego/ s ſmutku ſmierći: Przyćiągniſz nas chwálebny mikołáiu/ do zbawiennego brzegu/ kędy pokoy y chwałá. KrowObr 171.
przyciągnąć co ku czemu (1): Też hałun na proch ſtarty/ z ſzafranem á z miodem/ zmieſzawſzy z cżyrwonym winem/ A w tym wełnę rozmocżywſzy/ włoż w vcho vcżiniwſzy knot. A gdy niecżyſtoſci ku wirzchowi przyciągnie/ wychędożywſzy ony niecżyſtoſci/ włoż drugi knotek/ á tak [...] boleſci vſzne vlecżyſz. FalZioł V 40.
przyciągnąć co (1): WróbŻołt 118/131 cf Przen.
W połączeniu szeregowym (1): ábyś vżywáiąc ich [środków ustanowionych przez Boga dla odpuszczenia grzechów]/ mogł iákoby iákim nacżyniem/ łáſki y zaſługi Páná Chriſtuſowey dośięgnąć/ mogł ią do śiebie przyćiągnąć/ mogł ią ſobie przywłaſzcżyć/ á vżywáć iey ku ſwey poćieſze/ ku pożytkowi y zbáwieniu ſwemu KarnNap E3v.
przyciągnąć do kogo, do czego (15): Bo kyedy Pan odſtąpi iuż ſie nic nie boią [diabli]/ Ani krolow ni kſiążąt ni żadnych możnośći/ Boſpyecżnie [!] podſzcżuwáiąc ludzkie wſzetecżnośći. Dodawáiąc im drogi co więcey do złego/ By ie do towárzyſtwá przyciągnęli ſwego. RejWiz 95v, 168v; GrzegRóżn E3v; RejPos 239; RejPosWiecz2 92v; SkarŻyw 25, 309, 363; LatHar 269; Złych záśię Pan Bog plagámi ſwymi dotyka/ naprzod dla tego/ gdy ich dobrodźieyſtwá vſtáwicżne Boſkie do Páná Bogá nieprzyćiągnęły PowodPr 7. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym; »do siebie przyciągnąć«.
przyciągnąć ku komu, k(u) czemu (18): RejPs 204v; cżytamy że niektorzy zacni ludzie aż z oſtátecżnych Hiſſpániey/ y Fráncyey kráiow przychodzili: że też the ktorych Rzym ku widzeniu ſiebie przyćiągnąć niemogł/ cżłowieká/ oto iednego [tj. historyka Liwiusza] ſlawá przywiodłá. Leop *B2; BielKron 184. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym; Zwroty.
przyciągnąć czym (10): BielKron 203; [Chore, Datan i Abiron mówili:] Myſmy tákże dobrzi iako y Aaron [...]. y tymi ſłowy wiele przednieyſzych panow [...] przyćiągnęli SkarŻyw 492, 25. Cf Zwroty.
Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikami: do tego (1), k temu (1); aby (3), iż, że (2)] (5): OpecŻyw 52v; BielKron 203, 435v; Owa wſzytkie te przycżyny mocno mię do tego przyćiągnęły żem te święte kśięgi pod zacnym tytułem W. Mći. miedzy ludzi podał. BudNT przedm a3; to tám wſzyſtko wyrozumiawſzy/ y vważywſzy/ cżymby dobrego robotniká nie obćiążał/ á złego áby náucżył y przyćiągnął/ áby ſie polepſzał y v dobrego robotniká ſie vcżył/ tego cżáſu ſwego Goſpodarz/ Vrzędnik/ włodarz/ ma z pobożnym rozſądkiem doględáć. GostGosp 36.
W przeciwstawieniu: »przyciągnąć ... odwieść« (1): Tákżeć też dopuſzcża [szatan] miánowáć imię Bogá Oycá/ ále nie okrom Bogá Iſtnośći/ indefinito. etc. Aby thy Bogi thym więcey zálećił/ y do nich ludźie przyćiągnął/ á potym áby od prawdźiwego Bogá Oycá odwiodł GrzegRóżn E3v.
W porównaniu (1): Scżebyetliwe wárgi ich po wſſey zyemi moc wzyęły/ Iák obfitość wod wyelkich do ſiebye przycyągnęły/ Ludzi z rozlicżnych ſtanow/ co do nich przyſtáwáli LubPs Rv.
»k(u) sobie, do siebie przyciągnąć« [w tym: czym (4)] = zdobyć przychylność, miłość [szyk zmienny] (7:4): PowUrb +2v; GliczKsiąż G8; LubPs Rv; Gdy ſyn iey [Semiramis] doroſł/ prośiłá go áby z niego ſyná pocżęłá/ y vſtáwiłá práwo wſzędzye pod gárdłem/ áby ſie nie poymowali/ iedno co nablizſzy krewni/ chcąc thym práwem ſyná ſwego ku ſobie przyciągnąć. BielKron 10v; Iozephus Zyd o Pánie Kryſtuſie piſał: Był cżaſu náſzego mąż ieden mądry Iezus [...]/ ktory ſłuchał rad prawdziwych rzecży/ dla cżego wiele ich k ſobie przyciągnął ták z Zydow iáko s pogan. BielKron 139, 119; Blanditiis delinire, Lágodnem mowieniem k ſobie prziciągnąć. Mącz 194c; RejPos 325; BudBib Bar 5[6]/42; LatHar 43; Pan [Chrystus] cżekáiąc pokuty/ mowi: Przyiaćielu; Chcąc do śiebie przyćiągnąć ſwą dobroćią wielu. KlonWor 28.
»k(u) sobie przyciągnąć« [w tym: czym (2)] = przeciągnąć na swoją stronę, zjednać jako sprzymierzeńca; adducere ad se Vulg [szyk zmienny] (6): Leop 1.Mach 2/67; [Turcy] wybráli ſobie zá krolá Othomaná/ kthory widząc iż kniemu wielki lud przyſtawa/ przyiął ſnimi wiárę Sáráceńſką od Máchometá vſtáwioną/ áby thym więcey k ſobie ludzi przyćiągnął. BielKron 239v; [król] poſłał wnet do ſzurzego ſwego kſiążęćiá Kijowſkiego y do Węgier po lud zá pieniądze. Ktorzy gdy przyiecháli/ ćiągnął ſnimi do Prus y Pomorſkiey źiemie/ tám ich dokonał/ iedny przez przypędzenie/ drugie dobrowolnie k ſobie przyćiągnął. BielKron 351, 182v, 387v; Nieiáki bowiem Dyomedontes Krolá Xerxeſá przyiaciel/ zá prośbą iego chcąc Epáminondeſá pecunia corrumpi, [...] naprzod piącią tálentow Michitá młodzieńcá/ kochánká Epáminondeſowego ku ſobie przyciągnął. Phil F2.
»przyciągnąć na swą (swoję, naszę) stronę« [w tym: czym (1)] = perducere ad suam sententiam, sibi permovere Mącz [szyk zmienny] (3): Mącz 96d, [234]d; Przeto [Gliński] kilko Pánow Litewſkich/ y Sláchty Ruſkiej ná ſwoię ſtronę obietnicámi/ dárámi/ y nádzieią opánowánia Wielkiego Xięſtwá przyciągnął StryjKron 712.
»przyciągnąć a pozyskać« (1): Dla cżego pan á ſtworzycyel náſz/ chcąc cżłowyeká do ſiebye przycyągnąć á ſobye onego pozyſkáć/ zrządził mu piſmo/ náuki/ w kthorych on ſam ſiebye y wolą ſwą/ tudzyeſz zbáwyenye ſamego cżłowyeká zátworzyć á obwiesćić racżył. GliczKsiąż G8.
przyciągnąć do kogo (1): SkarŻyw 509 cf Szereg.
przyciągnąć k komu (2): OpecŻyw 183v cf przyciągnąć przez co. Cf Zwrot.
przyciągnąć przez co (1): Pozdrowiona bądz pelna laſki/ [...] ty przez twoię miloſtz a laſkę/ bogas k tobie przyciągnęla OpecŻyw 183v.
przyciągnąć w co (2): O naczyſthſza to panna byla ktora boga z nyeba wzyuoth ſwoy przyczyągnąla PatKaz II 41v, 47.
przyciągnąć skąd (2): tocz yeſt vyątſzy dzyw yſz bog ſtal ſyą czlouyekyem a ta czyſta ſzwyąta panna z nyeba przyczyągnąla 〚boga〛 w zyuot ſwoy y porodzyla PatKaz II 47. Cf Zwrot.
przyciągnąć do kogo (12): Leop 1.Reg 30/21, 2.Mach 12/17; Potym Pirrę y Hieropolim miáſtá [Grecy] oblegli y wywroćili. [...] Potym Achilles do woyſká przyciągnął BielKron 57; zá kilko dni Polacy doſthawſzy Chełmu/ Grabowcá/ Horodlá/ Sewoloſá/ do Ludwigá przyćiągli pod Bełz BielKron 377v, 365; StryjKron 457. Cf Frazy, Zwroty.
przyciągnąć k(u) komu (9): vſliſzely wniemieczkym woyſkv omnie y o mim niezwicziezonim woyſkv zem ya blyſko kv nym yvz przicziagnal, y weſzly wbarſo wyelky ſtrach LibLeg 10/146v; Tedy Gabáończycy poſłáli do Iozuego do obozu w Gálgál z tákiemi ſłowy/ Nie odćiągay rąk ſwych od ſłużebnikow ſwoich/ przyćiągni knam co narychley á wybaẃ y rátuy nas BibRadz Ios 10/6; BielKron 47v, 243. Cf Frazy; »przyciągnąć z wojskiem«.
przyciągnąć przeciw(ko) komu (11): HistAl A; [Judas] wezwawſſy ná pomoc ſpráwiedliwego ſędziego Bogá/ przyćiągnął przećiwko zábijácżom ſwey bráćiey Leop 2.Mach 12/6, Ios 11/7; BibRadz Deut 28/25, Ez 38/16; BielKron 364v; ná ten cżás Ioákimowi było dwádzieśćiá y pięć lat gdy krolowáć pocżął w ziemi Iudſkiey y Ieruzalem/ á dopuſzcżał ſię złośći przed Pánem. A przetoſz przyćiągnął przećiw niemu Nábuchodonozor krol Bábilońſki BudBib 3.Esdr 1/39[40]. Cf »lud przyciągnął«, »przyciągnąć z wojskiem«.
przyciągnąć na kogo, na co (9): Y Stháło ſie cżternaſtego roku Krolá Ezechiaſſá/ przyćiągnął Sennácheryb Krol Aſsyriyſki/ ná wſſyſthkie obronne miáſthá Iudſkie/ y dobył ich y pobrał. Leop Is 36/1, Iudic 15/10; RejZwierz 32v; BielKron 107v; Ieſli nieprzyiaćiel z wielką mocą ćiągnie y przyćiągnie ná ćie/ nie wnet ſie nań miotáć z głownym woyſkiem [...]/ ále napierwey puśćić Globum, to ieſt/ oſobny lud poſtronny BielSpr 15v, 9. Cf »lud przyciągnął«, »przyciągnąć z wojskiem«.
przyciągnąć nad kogo (2): [Turcy] wyrozumiawſzy ſprawę nieprzyiaćielſką/ dáią znáć ſwoim ktorzy ſą zanimi/ iáko á kiedj máią przjćiągnąć nád nie BielSpr 56. Cf »przyciągnąć z ludem«.
przyciągnąć dokąd (208): A gdy [Atyla] ku Rawennie przyciągnął, przybieżał tam pręthko Papież Rzymſki Lew imieniem, aby Rzymowi dał pokoy zewſzytką włoſką ziemią MiechGlab 57, 14, 15 [2 r.], 33, 34, 56; czo pyerwej skoroni polſkiej panſtwa waschego ſtho czlowyekow przicziągnęlo pod zamek nasch Oczakow LibLeg 11/89, 10/61v, 64, 147v, 11/84, 89, 140v; Iako Alexander podbił ſobie Armenią y Medią/ y przyciągnął do rzeki Eufraten HistAl E3; Potym z onąd ruſzywſzy ſie/ opuſćili mieyſcá ſzkodliwe á nieprzeſpiecżne/ á przyciągnęli w ſtrony Latrymariyskie HistAl H7v; Potym odiecháli z onąd y przyciągnęli do páłacu Xerſeſá krolá Perskiego HistAl M6v, B5v, B6, Dv [2 r.], D3, D7v (13); Leop Num 21/23, Ios 11/7, Iudic 9/50, 2.Reg 5/20, 4.Reg 17/5, 2.Par 14/9, 2.Mach 12/17; UstPraw D2; Ale Krol Aſſyryiſki poſłał Thártáná Rábſáryſá y Rábſáceſá z Láchis ku Krolowi Ezechiaſzowi/ z wielkim woyſkiem do Ieruzálem/ Ktorzy tám przyćiągnąwſzy/ Położyli ſię v przekopu ſtáwu wyżſzego BibRadz 4.Reg 18/17; Tedy dniá tego gdy Gog przyćiągnie ná źiemię Izráelſką/ mowi Pan Bog/ Wzruſzy ſię gniew moy w popędliwośći moiey. BibRadz Ez 38/18, Gen 14/7, 2.Reg 17 arg, Dan 1/1, 446a marg, Iudith 2/13, 15, 3/12; Słudzy dáli znáć ſwoim áby o poł nocy przyciągli pod miáſto/ chcąc im bronę otworzyć. BielKron 106v; Ceſarz obawáiąc ſie/ áby nieuiechał ná Witemberg/ gdzie miał dobrą obronę/ poſpieſzał zá nim [Janem Fryderykiem]/ przyćiągnął dniá 24. Kwietniá/ ná drugą ſtronę rzeki Elb. BielKron 229; Gdy przyćiągli nád rzekę Drwiącą/ oſádźili ſwoy brzeg Pruſowie ſtrzelbą y kopánim BielKron 383v, 48, 50v, 57, 57v, 83 (73); RejZwierc 149v; ku ktorey bronie [obozu] rozumieſz nieprzyiaćielá przyciągnąć/ tám przednieyſze rycerſtwo ſadź z Namiothy BielSpr 8, 9, 37v, 39, 42, 56v; BudBib 2.Reg 19/40, 4.Reg 16/9, 1.Mach 5/42, 7/27; ModrzBaz 116v, 117v, 125v; SkarŻyw 503; náoſtátek gdy práwie wſzyſcy ná podánie Zamku przyzwolili/ Sołohub ich od tego hámował/ obiecuiąc im prętki rátunek od Krolá/ bo iuſz był przyciągnął do Mieńſká. StryjKron 738; A Kniáź Conſtantin Oſtroſki [...] ciągnął z woyſkiem Litewſkim pod Smołenſko/ gdzie dla niepogod/ niewczáſow/ y zaległych drog/ z wielką ſzkodą ledwo we czterzy Niedziele przyciągnął StryjKron 747, 26, 46, 195, 269, 305 (22); SarnStat 301; CzahTr Gv; [Gdy tedy virzała tłuſzczá że tam Ieſuſa niemáſz/ ani vczniow iego/ weſzli téſz i ſami włódki/ i przyciągnęli do Kapernaum/ ſzukaiąc Ieſuſa. MurzNT Ioann 6/24 (Linde); Leop Dan 1/1 (Linde); Lecz Deszpot [...] myslil iakoby przes panstwa j.k.m. przebycz, a tu czo narichlei przicziagnacz mogl. CorfusDocum 1563 nr 116]. Cf przyciągnąć skąd dokąd; Frazy; »przyciągnąć z ludem«, »przyciągnąć z wojskiem«.
przyciągnąć skąd (18): Aże z ziemie Scitiyſki przyciągnęli Iuchrowie ktore potym Wuchry po naſzemu Węgry zową. MiechGlab 37, 39; Leop 1.Par 18/5; BielKron 227; BielSpr 70v; Potym Iozue wnocy záſadził lud ieden z tyłu táiemnie v miáſtá onego Háy/ v ktorego byli poráżeni: á ſam z drugiey ſtrony iáwnie przyćiągnął. SkarŻyw 502; y owſzem [Jarosław] wzgárdźiwſzy vpominánie Oycowſkie/ przyćiągnąwſzy z Nowogrodá Kijow vbieżał y opánował StryjKron 165. Cf przyciągnąć skąd dokąd; »na pomoc przyciągnąć«, »przyciągnąć z wojskiem«.
przyciągnąć skąd dokąd (9): Potym [Aleksander] z onąd przyciągnąwſzy do Dámáſzku mężnie gi zwalcżył HistAl B7, M2v; Ktorego cżáſu Lech w ty kráiny nád Wiſłę z hordámi ſwymi przyćiągnął z Roxolániey BielKron 336, 88, 123v; StryjKron 130, 320, 360. Cf »przyciągnąć z wojskiem«.
przyciągnąć którędy (7): BibRadz Deut 28/25; Poſłał thedy Pruſki Miſtrz Theodoryká y Ottoná Márſzáłká/ a Wincentego przerzecżonego ſnimi/ ktorzy ćicho przez Brześćie y Inowrocſław do Słupce przyćiągli y ſpálili ią BielKron 371v. Cf »lud przyciągnął«, »przyciągnąć z ludem«, »przyciągnąć z wojskiem«.
cum inf (6): Leop 2.Par 20/25; BielKron 95, 239; Tegoż Alexándrá ſtroże pochwytáli Tátárſką ſtraż/ ktorzy przes ogień w nocy á przes dym we dnie mieli dáwáć znáki ſwoim/ kiedy/ á gdzie mieli przyćiągnąć woiowáć á bráć krainy iego BielSpr 42; BudBib 4.Reg 16/5; Ktorych [grzechów] ieſli my káráć niebędźiemy/ przyćiągnie Turek sługá Bogá żywego/ z końmi/ wozmi/ łuki/ ſtrzałámi/ y ſzáblámi ſwemi [...] káráć nas ModrzBaz 128.
Ze zdaniem celowym [aby (3), jakoby] (4): Przyćiągnął był takieſz y Syrus z Dámáſſku/ áby rátował Adárezerá Krolá Sobá Leop 1.Par 18/5, 4.Reg 3/21; Nowy vff wielki/ w kthorym był Komendator Ruſzer s Płáwná Hetmánem/ przyćiągnął iákoby ſie z nowu potykał. BielKron 372v. Cf »przyciągnąć z ludem«.
W przeciwstawieniu: »przyciągnąć ... uciekać« (1): Poráźi ćie Pan nieprzyiaćioły twemi/ thák iż co iedną drogą przyćiągnieſz przećiwko im/ to záſie ſiedmią drog vćiekáć będźieſz BibRadz Deut 28/25.
W porównaniach (2): tedy Thatarzy iako pſi głodni pierwey przebieżawſzy ziemię Lublinſką, potym ku Sendomirzowi y ku Krakowowi iako mrowie przyciągnęli w Vigilią Bożego narodzenia. MiechGlab 34; BibRadz Ez 38/16.
»[do kogo] uffy przyciągły« (1): Pothym Ceſarz przyiechał do Rátyzbony/ á ieſzcże do niego żadne vffy nieprzyćiągły/ tylko miał przy ſobie około trzech tyſięcy Hiſzpánow/ Niemcow pięć tyſiąc pieſzych/ ieznych śiedḿ ſet. BielKron 226v.
»wojsko(-a) przyciąg(nę)ło(-y)« [w tym: do kogo (2), k(u) komu (2), dokąd (3)] = exercitus advenit Miech; exercitus egressus est PolAnt [szyk zmienny] (9): Woyſko wielkie Tatarſkie, z wiela hord zebrane [...] ze dwiema wodzoma tatarſkimi, imieniem Nogay y Telebuha przyciągnęło do ziemie Sendomierſkiey po ſwiętim Andrzeiu. MiechGlab 32; LibLeg 10/146, 146v; BibRadz Ier 37/7; Woyſko przyciągło do drugich ná gorę Awentynum BielKron 119v, 320v, 359; Bo Turcy máią ten obycżay z Náuki Rzymſkiey [...]/ iż pierwey niż głowne Woyſko ich przyćiągnie: puſzcżáią Globum przećiw nieprzyiaćielom BielSpr 56; StryjKron 647.
»na pomoc, na pomocy, ku pomocy przyciągnąć« [w tym: do kogo (1), skąd (1)] = venire ad auxilium Vulg; egredi in auxilium PolAnt; manus adferre auxiliares Mącz [szyk zmienny] (8:1): Leop Iudic 5/23; BibRadz Ier 37/7; A w tym rychło Tryſtanus Hethman Krola Portugálſkiego na pomoc z okręty ſwymi do nas przyćiągnął z Luzytaniey BielKron 460v, 306v; Obsidione eximere, Ná pomocy oblężonym prziciągnąć. Mącz 102d, 209a, 380a; Y Aſſur ku potrzebie téyże był gotowym/ Przyćiągnął ku pomocy potomkom Lotowym. KochPs 125; StryjKron 308, 692.
»przyciągnąć z uffem (ufami, uffy)« [szyk zmienny] (3): A w tym cżáſu Mneſtrus Hektorá w vd ránił/ wſzákże stą ráną Greki bił/ y roſproſzyłby ie był do końcá/ by był s pośilecżnym vffem Aiáx nie przyciągnął. BielKron 57v, 300v; StryjKron 175.
»przyciągnąć na wojnę« (1): A gdy zácżęli chwáły śpiewáć/ obroćił Pan Bog zdrády á záłogi ich/ ná ſáme/ to ieſt/ ſyny Ammon/ y Moáb/ y obywátele gory Seir/ ktorzy byli przyćiągnęli ná woynę przećiwko ludu Iudſkiemu [qui egressi fuerant ut pugnarent contra Iudam]/ y poráżeni ſą. Leop 2.Par 20/22.
»przyciągnąć z (wielkim(i)) wojskiem (z wojski(-ami)) (ludu), w [ilu] wojska« [w tym: do kogo (1), ku komu (2), przeciw komu (3), na kogo (2), dokąd (27), skąd (1), skąd dokąd (1), którędy (2)] = venire cum exercitu(-ibus) Vulg, PolAnt; venire in turba a. cum potentia multa, adire cum exercitu PolAnt [szyk zmienny] (44:1): vſliſchalem to o kroliv Ferdinandzie yz on przicziagnal swielkym woyſkiem do thego zamkv LibLeg 10/145v, 10/145v, 146; Leop Dan 11/7, 1.Mach 13/43; A po dwu lat poſłał krol do miaſt Iudſkich Poborcę/ kthory przyćiągnął z wielkim woyſkiem ludu. BibRadz 1.Mach 1/30, Ier 52/4, Iudith 3/8, 1.Mach 7/10, 11, 11/60, 63, 67; Przyciągnęli z wielkimi woyſki do niego [króla Assora Labina] przećiw Izraelſkim ludzyem w pocżcie trzech ſet tyſięcy ludzi y dwu tyſiąc wozow wyelkich. BielKron 48; Nic to nie ruſzyło Cyruſá/ przeto ná nieopátrznego przyciągnęłá [królowa tatarska] z woyſkámi wielkimi przez gory/ poráźiłá go wielką mocą BielKron 113, 31v, 40v, 59v, 85v, 104 (18); BudBib 1.Mach 1/30, 5/40, 7/10, 11, 14, 9/43; Tegoż Roku [1533] Mieſiącá Czerwcá Turecki Ceſarz Soliman we dwu ſet tyſięcy woyſká/ do Rákuſkiey Ziemie przyciągnął StryjKron 757, 225, 270, 308, 309, 421, 502, 692.
przyciągnąć do kogo (1): TEnże [dowódca zamku] wnet potym z zamku/ przyćiągnął do niego [Aleksandra Wielkiego]/ Zwierzáiąc mu y zamku/ y ſiebie ſámego. RejZwierz 5.
przyciągnąć ku czemu [= w jakim celu] (1): Habitatum hic commigravit, Przićiągnął tu ku mieſzkániu. Mącz 220d.
przyciągnąć czym (1): Ruſzacy piſáli/ iż Swięty Andrzey ná on cżás przyiechał był rzeką Dnieprem z Grecyey w zwodę/ á potym do they rzeki Lowath przyćiągnął Lodźią BielKron 432.
przyciągnąć dokąd (5): Aſch na oſtatek do Brunowa prziczyagnawſchi v przerzeczonego Valtina Relya potrzebi nyekthore wdomu yego yeſth budowall LibMal 1551/161; BielKron 432; Non diu huc commigravit, Nie dawno tu prziciągnął Mącz 91a, 3a, 220d.
przyciągnąć skąd (2): MurzNT Luc 11/31 cf cum inf; RejZwierz 5 cf przyciągnąć do kogo.
cum inf (1): A to iſz ona [królowa z Południa] przyciągnęła ſkraiów zięmię/ ſłuchać mądrośći Solomonowéi MurzNT Luc 11/31.
Synonimy: I.5. posieść, zdobyć; II.1. przybyć.
Formacje współrdzenne cf CIĄGNĄĆ.
Cf PRZYCIĄGNĘŁY, PRZYCIĄGNIENIE, PRZYCIĄGNIONY
AN