« Poprzednie hasło: [PRZEDZIEŁAĆ] | Następne hasło: PRZEDZIERAĆ SIĘ » |
PRZEDZIERAĆ (3) vb impf
Oba e jasne (Mącz; możliwe też drugie e pochylone, cf np. wydzierać).
Fleksja
indicativus | ||
---|---|---|
praes | ||
sg | ||
1 | przedzieråm | |
3 | przedzierå |
praet | ||
---|---|---|
sg | ||
1 | m | przedzieråłem |
imperativus | |
---|---|
pl | |
2 | przedzier(a)jcie |
praes 1 sg przedzieråm (1). ◊ 3 sg przedzierå (2). ◊ [praet 1 sg m przedzieråłem. ◊ imp 2 pl przedzier(a)jcie. ◊ part praes act przedzierając.]
Sł stp brak, Cn notuje, Linde bez cytatu.
Znaczenia
- 1. Tnąc rozdzielać, przecinać (1)
- 2. Powodować pęknięcie wrzodu (2)
1. Tnąc rozdzielać, przecinać (1): Interscindo et perscindo, Przerzezuyę przećinam/ przedźieram. Mącz 372a; [Przedźieram/ Scindo, lacero, disrumpo Volck ttt3d].
[Przen:
a) Płynąć (o łodzi, statku):
Zwrot: »przedzierać wały [czym, jak]« [szyk zmienny]: Zrucają wszyscy żagle, wiosły narabiając, Szumiące morskie wały pędem przedzierając. StryjPocząt 246; Nákoniec przedźierałem Nawą ſtráſzne wáły/ Oceáńſkie ktore mnie przećię niezálały. ZbylPRozm A4v.
b) Przełamywać szyk wojskowy [co czym]: Tylko jakoście zwykli, mężnie poczynajcie, A pierwsze ich strzałami ufy przedzierajcie! StryjPocząt 225.]
2. Powodować pęknięcie wrzodu [co] (2): Bolącżkhę zebraną przedziera [gołębicze łajno] kiedy na nie przyłożyſz. FalZioł I 144c, ‡‡2e.
Synonim: 2. przedziewać.
Formacje współrdzenne cf DRZEĆ.
RS