« Poprzednie hasło: POTĘŻLIWY | Następne hasło: POTĘŻNIUCHNY » |
POTĘŻNIE (67) av
o oraz e jasne.
comp i sup (8 + 4) -potężni(e)j (12). sup nå- (2) ModrzBaz, GrabPospR, nåj- NiemObr (2).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.
- 1. Mocno
(50)
- a. Usilnie, z naciskiem; gwałtownie; trwale, niezachwianie
(30)
- W przen (1)
- b. Pod względem militarnym i politycznym
(15)
- Przen (6)
- c. Z użyciem siły fizycznej (4)
- d. Opierając się sile, naciskowi (1)
- a. Usilnie, z naciskiem; gwałtownie; trwale, niezachwianie
(30)
- 2. Skutecznie
(17)
- a. Przekonująco, niezbicie (12)
W połączeniach szeregowych (2): tá [sprawa zbawienia naszego] nabożeńſtwo w nas wdźięcżniey wznieca/ ſpráwiedliwiey wyćiąga/ mocniey wiąże/ y potężniey nas wzruſza. LatHar 263; ábyſmy czuło/ y mężnie/ y potężnie/ y prędko rzeczy dobre odpráwowáli. SkarKaz 313b.
W charakterystycznych połączeniach: potężnie bronić (2), odprawować [co], pobudzać, podźwignąć, pomagać, postanowić, potłumić, przyłożyć się, rość, skarżyć, sprawować, sprzeciwiać (sprzeciwienie) się (2), stać [przy czym], trwać [w czym], wspierać, wyważać, wzruszać, zalecać, zastawić (zastawować) się (2); potężnie barzo.
W charakterystycznych połączeniach: potężnie boj ugruntować, bronić, jechać do nieprzyjaciela, pomagać, potkać się, wojować.
»zbrojno i potężnie« (1): Przyſzedł potym [pokusiciel] zbroyno/ y potężnie/ ále żeby mię nie poráźił/ tyś mu ręce związał LatHar 590.
W połączeniu szeregowym (1): gdy o rzecżach wielkich mowić przydzie/ áby [dworzanin] poważnie/ rzeźwie/ y potężnie/ mowił GórnDworz F8v.
»potężnie przekonywać« = vehementer revincere Vulg (2): áby ſię im [katolicy heretykom]/ gdy do Graeckiego textu áppelluią/ zwodźić niedopuſzczáli: ále ie tym potężniey ták z Graeckiego iáko y z Láćińſkiego textu przekonywáli. WujNT przedm 17, Act 18/28.
Synonimy. 1. gwałtownie, mocnie, silnie, usilnie; 2. skutecznie.
KW, ZCh