POMORZYĆ (17) vb pf
Oba o jasne.
Fleksja
praet |
|
sg |
pl |
3 |
m |
pomorzył |
m pers |
pomorzyli |
n |
pomorzyło |
subst |
|
conditionalis |
|
sg |
pl |
2 |
m |
byś pomorzył |
m pers |
byście pomorzyli |
3 |
m |
by pomorzył |
m pers |
|
inf pomorzyć (2). ◊ fut 2 sg pomorzysz (2). ◊ 3 sg pomorzy (2). ◊ praet 3 sg m pomorzył (5). n pomorzyło (1). ◊ 3 pl m pers pomorzyli (3). ◊ con 2 sg m byś pomorzył (1). ◊ 3 sg m by pomorzył (1). ◊ [2 pl m pers byście pomorzyli.]
Sł stp notuje, Cn brak, Linde także XVII – XVIII w.
1.
Zabić, wygubić (wielu, wiele);
occidere Vulg [kogo, co (żywotne) (pl a. sg w funkcji pl)] (15):
małem dziathkam vcżyń plaſtr stey to Coloquintidi [...] á prziłoż gi na pępek/ po morzyſz [!] w nich chrobaki FalZioł III [32]a,
II 23v,
IV 38c;
RejPs 201v;
Leop Num 16/13;
Tám iego towárzyſze wąż Hidrá pomorzył/ Kádmus onego wężá zábił BielKron 48v,
96,
417v;
SienLek 103v;
Ceſarz y Pátryárchowie Cárogroccy/ poſły Papieſkie/ poimáć y związáć ſromotnie kazali: y záwiezione ná dálekie oſtrowy/ iáko práwe Chryſtuſowe męczenniki/ niezbożnie pomorzyli. SkarJedn 198;
ArtKanc R18.
W połączeniach szeregowych (2): [Mahomet] brátá właſnego vdawił/ kſiążętá pobił Boſeńſkie/ drugie w więźieniu pomorzył/ drugie oſlepił BielKron 253v; Ty Kſiążętá/ Bázyli Moſkiewſki Kniáż wielki/ niektore pobił/ drugie potruł/ drugie w więźieniu po morzył [!] á Páńſtwá pobrał BielKron 431.
Zwroty: »pomorzyć głodem« =
tradere ad moriendum in fame PolAnt [
szyk zmienny] (
2):
BibRadz 2.Par 32/11;
Interrogabat suos, quis famae plebem necaret, Wywiádował ſie od ſwych ktoby głodem lud pomorzył. Mącz 358b;
[Cżemuśćie nas wywiedli ná thę puſtynią/ yżbyśćie otho wſſyſtek gmin głodem pomorzyli Leop Ex 16/3 (Linde);
malo nathym ⟨...⟩ ut occideres in deserto aby naſſ pomorzil glodem na pvſzczi TomZbrudzBrul Num 16/13].
[»pragnieniem pomorzyć«: Cżemuś nam kazał wynidz z Egypthu/ ábyś nas y dzieći náſſe/ y dobytki/ prágnieniem pomorzył? Leop Ex 17/3 (Linde).]
2. Zniszczyć wiele [co (pl) komu] (1): Będźie ná polu ſucho: zboża nam pomorzy. LeovPrzep b3v.
3.
O śnie: Ogarnąć, opanować wielu [kogo (pl)] (1):
Zwrot: »snem pomorzyć; [sen pomorzył]« (1): w nocy [...] táiemnie weſzli do namiotu Saulowego/ rzekł Abiſſai/ przebodę Saulá tám tym iego oſzcżepem? Zákazał mu Dawid [...] Y wyſzli á żaden nie cżuł z nich/ bo ie Pan Bog ſnem pomorzył. BielKron 67v; [Przyszedł sen do nich i tak je pomorzył, Aż każdy przed niem głowę swą ukorzył. Otwin(?)Erot 126].
Synonimy: 1. pobić, pomordować, wytracić, zabić, zniszczyć.
Formacje współrdzenne cf MORZYĆ.
Cf POMORZENIE, POMORZONY
DDJ