« Poprzednie hasło: ROZPADAĆ SIĘ | Następne hasło: ROZPADŁOŚĆ » |
ROZPADLINA (88) sb f
roſ- (76), roz- (12).
o oraz oba a jasne (w tym w pierwszym a 1 r. błędne znakowanie).
sg | pl | |
---|---|---|
N | rozpadlina | rozpadliny |
G | rozpadliny | rozpadlin |
D | rozpadlin(a)m | |
A | rozpadlinę | rozpadliny |
I | rozpadlinami | |
L | rozpadlinie | rozpadlinach |
sg N rozpadlina (11). ◊ G rozpadliny (3). ◊ A rozpadlinę (2). ◊ L rozpadlinie (1). ◊ pl N rozpadliny (5). ◊ G rozpadlin (8). ◊ D rozpadlin(a)m (1). ◊ A rozpadliny (54). ◊ I rozpadlinami (2). ◊ L rozpadlinach (1).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI (trzy z niżej notowanych przykładów) – XVII (z Cn) – XVIII w.
rozpadlina czego (7): Zátrząſnąłeś źiemią/ y roſzczepiłeś ią/ náprawże roſpádliny [contritiones] iey/ boć ſię chwieie. BibRadz Ps 60/4; BielKron 35; Będą ſobie bráć ofiárownicy káżdy od znáiomego ſwego/ á ći niech nápráwiáią roſpádliny domv (Bożego) gdzie ſię znaydzie rozpádliná. BudBib 4.Reg 12/5, Ex 33/22, 4.Reg 12/7 [2 r.], 12.
Z przymiotnikiem odrzeczownikowym (2): Gołębicżko moiá w roſpádlinách ſkálnych/ w dziurách párkanu/ vkaż mi oblicże thwe Leop Cant 2/4; BudBib Is 2/21; [PlutBBud 84v].
»rozpadlina i macloch« (1): Idac [!] do roſpádlin ſkálnych/ y do maclochow opocżnych [in speluncas petrarum et cavernas saxorum]/ przed ſtráchem Iehowy/ y przed świetnośćią máieſtatu iego/ gdy powſtánie ſtrząſnąć ziemią. BudBib Is 2/21.
[»rozpadlina albo skałuba«: Widamy też gdy śię drzewá ſzcżepáią od zeſchnienia/ tedy rozpádliná álbo ſkáłubá poſpolićie tylko do drżeniá bywa/ rzadko głębſza Cresc 1571 53 (Linde).]
»upadek i rozpadlina« (1): Abowiem otho rozkazał Pan/ á roztrąći dom wielki vpádkiem/ y dom mnieyſzy rozpádlinámi [rimis et ... scissionibus]. BibRadz Am 6/11.
rozpadlina czego (12): Vſt roſpadliny y podniebienia goij FalZioł ‡4c, I 10d, 14d, 20b, 25b, 29d (12).
rozpadlina od czego (2): Też gdy vwarzyſz rzepę yż dobrze rozewrze á pothym przyłożyſz na nogi/ Podogrę odeymuie y roſpadliny ktore od zimnego wiatru bywaią/ ſpala y vlecża. FalZioł I 120a, III 13c.
rozpadlina z czego (1): á thą maſcią namażuy roſpadliny ktore bywaią z zimna. FalZioł I 120a.
rozpadlina czyja [= zwierzęcia] (1): Koniem na gich roſpadliny. Liſt. 22. D [cf niżej FalZioł I 22d] FalZioł *2c.
rozpadliny (ktore bywają) gdzie [w tym: w czym (21), na czym (4), na czym (żywotne) (1), „wnętrzu” (2), „gdziekolwiek” (1)] (31): W vſzu roſpadliny goij. FalZioł ‡2e; Roſpadliny w gardle goij. FalZioł ‡5d; Roſpadliny gdzie kolwiek goij. FalZioł *2e; Też cżoſnek ſtłucżony/ á kto ma roſpadliny na rękach/ albo gdzie indzie/ albo kroſti s ktorych wilkoſczi płyną/ vlecża gdi gi prziłożyſz FalZioł I 5d; Theż [sok z przestępu] roſpadliny ktore na koniech bywaią vlecża. FalZioł I 22d; Też roſpadliny ktore bywaią na wargach y na podniebieniu, zgoijſz barzo przędko [!] thim obycżaiem FalZioł III 26d; [czarna uryna] Znamionuie rany albo rozpadliny w wnątrz około mechierza albo nyrek FalZioł V 2, ++2e, ++3a, b, ++7b, *3b (31).
Z przymiotnikiem odrzeczownikowym (1): á zwłaſzcża ſok ſniego [powoju] wyciſniony/ goij rany j roſpadliny vſzne j zauſzne FalZioł I 153d.
»rany (a. ranki) i (albo) rozpadliny« [szyk 6:2] (8): á tym namazuy rany j rozpadliny ktore bywaią w podniebieniu j w vſciech goij ie mocznie. FalZioł I 25b, I 60a [2 r.], 85c, 125a, 153d, IV 5b, V 2.
Synonim: rostąpienie.
Cf ROZPADŁOŚĆ, ROZPADNIENIE, [ROZPAŚĆ]
RS