« Poprzednie hasło: [ODBIJACZ] | Następne hasło: ODBIJAĆ SIĘ » |
ODBIJAĆ (42) vb impf
o oraz a jasne.
inf | odbijać | |||
---|---|---|---|---|
indicativus | ||||
praes | ||||
sg | pl | |||
1 | odbijåm | |||
3 | odbijå | odbijają |
praet | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
3 | m | odbijåł | m pers | odbijali |
imperativus | |
---|---|
pl | |
2 | odbijåjcie |
inf odbijać (6). ◊ praes 1 sg odbijåm (17). ◊ 3 sg odbijå (5). ◊ 3 pl odbijają (3). ◊ praet 3 sg m odbijåł (3). ◊ 3 pl m pers odbijali. (6). ◊ imp 2 pl odbijåjcie (1). ◊ part praes act odbijając (1).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII (z Cn) – XIX w.
- 1. Oddawać uderzenie (1)
- 2. Popychać uderzeniami (1)
- 3. Kierować w przeciwną stronę przedmiot wymierzony w siebie (11)
- 4. Wytłaczać, odciskać (1)
- 5. Rozbijać i otwierać (1)
- 6. Odbierać silą człowieka lub zwierzę uprowadzone(go), uwięzionego (4)
- 7. Odpędzać
(15)
- Przen (3)
- a. Odpierać atak (5)
- 8. Odpływać od brzegu
(3)
- a. intransit. Płynąc wpław (1)
- b. transit. Statkiem (2)
- 9. Odpowiadać dźwiękiem na dźwięk lub wydawać dźwięk pod wpływem uderzenia (1)
- 10. Odpowiadać na czyjeś słowa dowodząc ich niesłuszności, nie zgadzając się z nimi, zbijać (2)
- 11. Ponownie kopać, uderzać nogami (od- jako odpowiednik łac. re- ‘na nowo’) (2)
odbijać co (1): ięli miotáć łáńcuchy ná ich okręt chcąc gi do ſiebie przyćiągnąć. Oni łáńcuchy po trzykroć odbijáli BielKron 460.
W przeciwstawieniu: »podawać ... odbijać«: w ten czás piłká biég ſwóy dobrze odpráwuie/ [...] gdy między podawáczem/ á odbiiáczem táka ieſt miárá/ iż y ten grzécznie podáie/ y tám ten rozumnie odbiia. SenekaGórn 85.]
odbijać czym (1): Tela densatis excipiunt scutis, Bierzą ſtrzały ná gęſte tarcze/ álbo odbiyáyą ſtrzelbę tarczámi. Mącz 82a.
odbijać komu (2): thedi kye my othbyyal konye kthorem ya zaymowal scheskody szwoyey. ZapWar 1509 nr 2070, 1509 nr 2071.
odbijać od czego (1): Ano flagá ze wſzech ſtron od brzegu odbija RejZwierc 120v.
odbijać czym (2): Adsilientem admissarium calcibus proturbat, Piętámi odbiya. Mącz 469d. Cf odbijać kogo czym.
odbijać kogo czym (1): Caulár Stároſta iáko Márſzałek odbija Ludźi bułáwą ktorzy bliſko idą Ceſárzá BielSpr 53v.
odbijać kogo od czego (1): Id multos a proposito studendi fugat, To ich wiele od nauk odſtrzela/ odbiya. Mącz 311d.
odbijać kogo (1): Sam Hetmáná [...] ſwą ręką [= osobiście] Rycerſtwo Polſkie odbijáiąc/ Wiele ich ſam ná on Swiát posłał StryjKron 240.
odbijać co czym (1): Tákći śię ſkárżył ná Páná Bogá v Ezáiaſzá on lud Zydowſki: á záś Pan Bog głupią ſkárgę iego łáſkáwym podobieńſtwem odbijał: Bo ták tám ſtoi/ Mowili Zydowie: Opuścił nas Pan Bog/ y Pan Bog nas zápomniał: ktorym Bog odpowiedał: Izaż może zápomnieć [!] niewiáſtá dźiećiątká ſwego KuczbKat 375.
Synonimy: 3.b. odpychać, odrażać, 7. odganiać, odgramiać, odgromiać, odpędzać; 8. odpychać.
Formacje współrdzenne cf BIĆ.
Cf ODBIJAJĄCY, ODBIJANIE
KW