NIEZASŁUŻONY (16) part praet pass pf
W pisowni łącznej (10), w rozłącznej (6).
e, a oraz o jasne.
Fleksja
sg |
m | N | niezasłużony |
f | N | niezasłużonå |
n | N | |
G | |
G | niezasłużon(e)j |
G | |
A | niezasłużonégo |
A | niezasłużoną |
A | niezasłużon(e) |
pl |
N |
m pers |
niezasłużeni |
subst |
niezasłużon(e) |
G |
niezasłużonych |
D |
niezasłużonym |
A |
m pers |
niezasłużon(e) |
I |
n |
niezasłużonymi |
sg m N niezasłużony (2). ◊ A niezasłużonégo (2); -égo (1), -(e)go (1). ◊ f N niezasłużonå (1). ◊ G niezasłużon(e)j (1). ◊ A niezasłużoną (1). ◊ n A niezasłużon(e) (1). ◊ pl N m pers niezasłużeni (2). subst niezasłużon(e) (1). ◊ G niezasłużonych (1). ◊ D niezasłużonym (2). ◊ A m pers niezasłużon(e) (1). ◊ I n niezasłużonymi (1).
Składnia dopełnienia sprawcy: niezasłużony od kogo (1), komu (1).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde brak.
I.
W funkcji właściwej: Nie otrzymany w zamian za jakieś wyrządzone dobro, który się nie należy (6):
POznałem cżaſu przygody ſwoiey wielką á mnie nigdy nie zaſłużoną krom żadnych przicżyn y zaſług moich, z moimi przijacioły iawną laſkę [!] którą VM. racżył ku mnie okazać BielŻyw nlb 3,
nlb 4;
Giezá Pánu Bogu ſtych dárow niezáſłużonych záwżdy dziękował BielKron 299v;
Boże moy [...] przynieś mi on pożądány pokoy pierwſzy ku mnie/ nie záſłużoney przyiázni twey. SkarŻyw 599;
niechayże ćię błogoſłáwią/ o namiłośćiwſzy IEzu/ [...] Anyołowie/ [...] za to nigdy odemnie nie záſłużone vracżenie twoie. LatHar 229,
261.
W charakterystycznych połączeniach: niezasłużony(-a, -e) dar, dobrodziejstwo, łaska (2), przyjaźń, uraczenie.
II.
W funkcji czynnej: Który nie zasłużył na otrzymane dobro lub zło;
immeritus Mącz, Calep, Cn; male meritus Modrz (10):
1.
Który nie ma zasług uprawniających go do nagrody (5):
Immeritus, Niegodny/ Niedoſtoyny/ Niezásłużony. Mącz 217d;
SarnStat 1206.
W przeciwstawieniu: »zasłużony ... niezasłużony« (1): Zá kthoreby [lege: ktorego by] Páná wſze ſtany/ ták Páńſkie iáko y Rycerſkie dobrze záſłużone Rzeczy poſpolitey/ opátrżone być mogły/ á snadz y te choć ſą nie záſłużone MycPrz II Dv.
a.
W funkcji rzeczownika (2):
Ty [Fortuno] niezásłużone zdobiſz doſtoynośćią/ Ty ludżie niewinne vgrążaſz ćięſzkośćią RybGęśli Bv.
W przeciwstawieniu: »zasłużony ... niezasłużony« (1): máią też być poſtánowione zapłáty dobrze záſłużonym: á nikcżemnym y nie záſłużonym [ignavis et male meritis] karánie. ModrzBaz 118.
Szereg: »nikczemny i niezasłużony« (1): ModrzBaz 118 cf W przeciwstawieniu.
2.
Który nie popełnił nic, co by zasługiwało na karę (5):
BielKron 393;
Tich y wiele ynich rzetzi od ciebie Oſwieconi Krolu tzierpiemi tzieſzkich niezaſluzeni/ ktores zawzdi mial ſobie powolne y zaſluzone PaprUp Fv [
idem BielKron];
Immeritus, Qui nihil commeruit, innocens, inculpatus. Niezasłuzony. Calep 508a.
Szereg: »niewinny i niezasłużony« (1): Collátinus [...] názywał proditorem Brutum, że ſiebie niewinnego y nicz niezáſłużonego do gniewliwego poſpolſtwá oſkárżył. Phil E3.
a.
W funkcji rzeczownika (1):
Szereg: »niewinny, niezasłużony« (1): Gdyż wiedząc niewinnégo/ niezáſłużonégo/ Potwarzą nieuchronną ták zárzuconégo: Iżechmy go świádectwem ſwym nie rátowáły GosłCast 70.
Synonimy: II. 1. niedostojny, niegodny; 2. niewinny.
Cf ZASŁUŻONY
AK