[zaloguj się]
[pdf]

ROZBICIE (14) sb n

o jasne, e pochylone.

Fleksja
sg
N rozbici(e)
G rozbiciå
A rozbicié
L rozbiciu

sg N rozbici(e) (6). ◊ G rozbiciå (2). ◊ A rozbicié (3); -é (1), -(e) (2). ◊ L rozbiciu (3).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII(XVIII) w. s.v. rozbić.

I. Rzeczownik od „rozbić” (6):
1. Zranienie uderzeniem; catalypsis, diminutio, dissolutio Mącz (2): Catalypsis, Latine dissolutio, Rozbicie [może od „rozbić się”]/ Rozgłobienie Mącz 40d.

rozbicie czego (1): Diminutio capitis, Rozbicie głowy/ nátłuczenie w głowę Mącz 223b.

2. Napad na drodze a. na morzu i obrabowanie a. pobicie; concussio JanStat (4): LibMal 1543/68; Téż vſtáwiamy: áby Stároſtowie náſzy nie ſądźili nie rozdźielnié/ iedno cztéry Artykuły: o rozbićié ná dródze Królewſkiéy/ gdźie Kupcóm gwałt bywa czynion: o Pożogę: [...] SarnStat 911.

rozbicie kogo (1): Isze my szraczczamy myasteczka ostrovyey [...] nyeyalyszmy [lege: nie jęliśmy] Iana nyeszythka [...] o szadny gvalth any o rosbyczye Burgrabye radomskyego ZapWar 1507 nr 1982.

rozbicie czego (1): niechceli kto od Orłá ſzkody/ od Wężá vkąſzenia/ od Rozboynikow Okrętu rozbićia odnieść CzechRozm 131.

II. Rzeczownik od „rozbić się” (8):
1. Katastrofa statku; naufragium PolAnt, Calag, Calep, Cn (8): [rozbićie/ Naufragium Volck Xxx3c.]
Wyrażenie: »rozbicie okrętu, łodzi« = naufragium PolAnt, Calag, Calep; navis fractio, submersio Calep (5:3): razem był vkámionowan/ trzy kroć byłem w rozbićiu okrętu BibRadz 2.Cor 11/25; Schiffbruch leyden. Podiąć rozbićie okrętu. Naufragari. Calag 415a, 415a; Iactura – Szkoda ktorą podeimuieſz zrozbiczią łodzi na wodzie, albo od nie pogodi morskiey. Calep 497a, 690b [2 r.]; WujNT Zzzzz4v; KlonFlis Ev marg.
2. [Roztopienie, roztajanie:
Wyrażenie: »rozbicie lodu(-ow)« = czas rozpoczęcia wiosennych połowów: ktorzy [rybitwi] na każdy piątek dawają każdy z nich po 4 ryby [...] z rzeki Warthi od rozbicia lodu aż do zamarznienia LustrWpol I 200, I 246.]

Cf ROZBIĆ, ROZBIĆ SIĘ

KW, (LWil)