[zaloguj się]
[pdf]

NAMIOT (556) sb m

a pochylone; w formach sg N, A -ot (18), -ót (1) KochJez, w pozostałych formach o jasne.

Fleksja
sg pl
N nåmiot nåmioty
G nåmiotu nåmiotów
D nåmiotowi nåmiot(o)m
A nåmiot nåmioty
I nåmiotem nåmioty, nåmiotami
L nåmiecie, ånmiocie nåmieciech, nåmiotach

sg N nåmiot (44). ◊ G nåmiotu (85). ◊ D nåmiotowi (2). ◊ A nåmiot (52). ◊ I nåmiotem (24); -em (4), -(e)m (20). ◊ L nåmiecie (27), ånmiocie (4); nåmiecie: nåmiocie Leop (2:1), BielKron (1:1), BudBib (4:2); ~ -ecie (4), -(e)cie (23). ◊ pl N nåmioty (18). ◊ G nåmiotów (90); -ów (7), -(o)w (83). ◊ D nåmiot(o)m (1). ◊ A nåmioty (126). ◊ I nåmioty (37), nåmiotami (2) StryjKron. ◊ L nåmieciech (43), nåmiotach (1); nåmieciech: nåmiotach StryjKron (2:1); ~ -éch (1), -(e)ch (42).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. Przenośne pomieszczenie z tkaniny rozpiętej na kołkach, slużące jako schronienie lub mieszkanie; w liczbie mnogiej często: obóz, koczowisko; tentorium BartBydg, Calag, Modrz, Vulg, Calep, Cn; tabernaculum Calag, Vulg, PolAnt, Calep, Cn; papilio BartBydg, Vulg, Calep, Cn; castramentum BartBydg; casula, castra Vulg (472): ZapMaz VII Z 21/344; BartBydg 23b, 107; chleb niebieſki w obfitoſći zobłokow pádał przed namioty ich. RejPs 155v, 115v; około iedennaſtey godziny wiátr ze wſchodu ſlońcá thák okrutnie á nagle iął wiać iż też wſzytki nåmioty z woyská rozwiáł y podárł. HistAl G3; á ták przykázuiąc zgromádził wſzytki/ niewiáſty ich z dziećmi y ze wſzytkiemi ich namioty HistAl M3v, L3v; Wſſytek narod Iozephow y namyoty yego/ Odegnał Pan w gnyewye ſwym od oblicża ſwego LubPs S2, R6v; Co gdy vſlyſſał Pan: rozgniewał ſie/ y dopuśćił ná nie ogień ſwoy niebieſki że ſpalił oſthátnią cżęść Namiotow. Leop Num 11/2; Vſlyſſał tedy Moizeſz lud á on płácże ieden káżdy we drzwiách Namiotu ſwego [per ostia tentorii sui]/ po fámiliách ſwych. Leop Num 11/10; Błogosłáwiona między niewiáſthámi Iahel żoná Aberowá Cżyneycżyká/ y niechay będzie błogosłáwiona w namioćie ſwoim [et benedicatur in tabernaculo suo]. Leop Iudic 5/24, Num 11/8, 16/27 [2 r.], Ios 7/21, 22, 23 (16); RejZwierz 27, 42; Y zamordował Odomorá/ y bráćią iego/ tákże y ſyny Fázeron w namiećiech ich [in tabernaculo ipsorum] BibRadz 1.Mach 9/66, I 3b marg, Gen 9/21, 18/1, 2, Deut 23/14 (22); OrzRozm M3v; Iábál drugi ſyn od żony Selle napirwey wynálazł namioty/ pod ktoremi ſiadali páſąc dobytki. BielKron 4v; O iáko piękne namioty twoie Iakobie/ á przebywánia twoie Izráelu [Quam pulchra tabernacula tua Iacob et tentoria tua, Israel Vulg Num 24/5] BielKron 42v, Troillus ná pirwym potkániu Greki poráźił/ á lud Achilleſow vciekł/ á przeráźił woyſko Greckie áż do namiotow/ wiele ich pobił y poránił. BielKron 58v, 15v, 31, 32v, 35, 35v (78); Alexander Wielki/ Kroi Macedońſki wiele w namieciech zwykł był cżytać. KwiatKsiąż L4, L4, O; Mącz 209b, 317b [2 r.], 444b; Anyoł Páńſki sſtąpiwſzy w nocy do namiotow iego/ zábił ſto y oſḿdzieſiąt y pyęć tyſięcy ludzi. RejPos 50, 56, 185, 200, 257; KuczbKat 390; A gdy krol był w namiecie s pány ſwemi/ rádząc iuż iákoby ku ſzturmu przypuśćić/ ten Scewolá ſtánął też miedzy knechty onemi tuż przed namiotem/ á ogień wielki tuż bliſko niego gorzał. RejZwierc 86v, 80 [2 r.], 86v, 200v [2 r.], 201, 204; ieden Decan miał ludźi pod ſwą ſpráwą pod iednym Namiotem dzieſiątek BielSpr 13, 7v, 8, 9 [2 r.], 36v, 42 (12); BudBib Gen 18/1, 2, 6, 9, Lev 14/8 (21); HistHel C2; przed wśiámi y miáſtecżkámi w namiećiech z końmi y wſzelákim ſprzętem ſtawáli. ModrzBaz 117, 109v; Calag 244a; Dwory niech puſto ſtoią/ á pod ich namioty Niech páiąkowé wiſzą roboty. KochPs 101, 116; SkarŻyw 30, 92, 285, 560 [2 r]; StryjKron 200, 315 [2 r.], 662, 672; Iuż twoie namioty Zá Dźiwną widáć/ y twé niezwalczoné roty. KochJez B, B3, B3v; KochSz B3v; WerGośc 237; BielSen 7; Przeſtáć muśim kopánia/ kominow murowáć: A w polu pod namiotem przez láto prácowáć. BielSjem 25; KochProp 12; Castra ‒ Nąmiotij, połozenię wpoliu obozem. Calep 170b, 170b, [752]b, 1043a, 1053b; twóy kóń nigdy w bitwie żadnéy nie poſtał/ nigdy namiotu/ nigdy nieprzyiacielá żadnégo nie widział? OrzJan 54; Ná te namioty/ gdźie Poſłowie y Rádá záśiadáią/ áby żaden ták końmi/ iáko y wozmi náieżdżáć/ áni między namioty ſtáwiáć ważyć ſie nie śmiał SarnStat 16, 15, 16 [6 r.]; KmitaSpit A4, A4v [2 r.], B3, C, C3.

W formule korespondencyjnej (3): Dan z namiotow náſzych látá Kryſtuſowegó národzenia. 1463 BielKron 254v, 246, 253.

W połączeniu z nazwami funkcji właściciela namiotu (namiotów) [w tym: ai (16), G sb (1); namiot + nazwa (10), nazwa + namiot (7)] (17): dzyáło ſie pod namioti Ceſárſkimi v Wenlonu látá 1543. BielKron 192v, 106, 306v, 308, 324, 351v (8); Quaestorium, Podhetmániego námiot ná woynie álbo ſtánowisko. Mącz 336b, 276b, 319d, 445d; Tedy rycerz Grzegorz śmiáły [...] pocżąwſzy boiowáć vfy przebijáiąc áż do namiotu Kſiążęcego przyiáchał HistRzym 35; BielSpr 53v, 54v; KochJez A2v; Nuż hurmem práwie wſzytki záraz roty Ná hetmáńſkie ſie náćiſkáć namioty. KochSz B4v.

W połączeniu z nazwą narodowości [w tym: ai (20), sb (2); namiot + nazwa (19), nazwa + namiot (3)] (22): Bacżąc Medowie śmiáłość iey ſrodze ſie lękáli/ A z namiotow Aſſyriyſkich wyiąc vciekáli. LubPs hh4, 86; Leop Cant 1/4; BibRadz Ios 6/23, Cant 1/4; Teyże nocy rzekł Pan Bog do Gedeoná/ sſtęṕ do namiotow Mádiáńſkich ty y Phárá dzyecię twoie BielKron 50; w then cżás Miſtrz ſzkolny wyſzedł s panięty/ ktore vcżył/ przed miáſto do Rzymſkich namiotow/ poimano go y z nimi BielKron 119v; Othomanus proſtego narodu człowiek był dla niekthorego wyſtępku precż wygnan z namiotow Tátárſkich BielKron 239v, 35, 40v, 50, 64v, 68 (17).

W połączeniu z nazwą osobową [w tym: sb (6), ai (4)] (10): I rzekł Pan do Moizeſſá: Przykaż wſſyſtkiemu ludu/ że ſie odłącży/ á odſtąpi od namiotow Chore/ Datáná/ y Abironá [ut separetur a tabernaculis Gore et Dathan et Abiron], Leop Num 16/24; BibRadz Gen 31/33 [4 r.], Iudith 14/2; A gdy táiemme weſzli do namiotu Saulowego/ rzekł Abiſſái/ przebodę Saulá tám tym iego oſzcżepem? BielKron 67v, 41; BudBib Iudic 4/17; W tey pogoni Zyzára przybiegał w polu do namiotow Iáhel żony Náberá Cyneyſkiego/ z ktorym miał dobre mieſzkánie y pokoy SkarŻyw 559.

W połączeniach szeregowych (20): Láel wynálaſł mięſzkánya/ namyoty/ domy/ y inſſe roſkoſſy. GliczKsiąż H2; Wźiąwſſy tedy Iozue Achán ſyná Zare/ y ſrebro y płaſzćż [!]/ y złote práwidło/ ſyny też y corki iego/ woły/ osły/ y owce/ y Namioth [boves et asinos et oves ipsumque tavernaculum]/ y wſſyſtek ſprzęth domowy (á wſſytek lud Iſraelski ſnim) wiedli ie do padołu Achor. Leop Ios 7/24, 4.Reg 7/7; BibRadz Gen 13/5, 4.Reg 7/7, 10; y thym cżáſem namioty z Budziniá przyſzły y prochy y dziáłá wielkie/ y dziewięć dział od Wiedniánow poſłánych. BielKron 307, 47v, 355; Mącz 294b, 366d, 414b, 437c, d; BielSat L3v; BielSpr 53v; bo gdźieby tho w namiećie/ pod brogiem/ álbo w cháłáſu z chroſtu vplećionym było/ y głowie wiatr z kurzáwą záwádźi Oczko 26v; SkarŻyw 502; Gdy ná Moſkwę iedziećie/ mieyćie ty potrzeby: Namiot/ páncerz/ tarcż/ drzewce/ w bułzách ſery chleby: Rydl/ śiekierę/ motykę/ koſze/ śierp/ koćiełki/ Włocżek y też ruſznice ma mieć Żołnierz wſzelki. BielSjem 34, 26.

W porównaniach (7): Cżarnaćiem ále ſzlicżna corki Ieruzálem/ iáko namioty Cedár [sicut tabernaecula Cedar]/ iáko ſkory Sálomonowe. Leop Cant 1/4; BibRadz Cant 1/4; á ten wyſep był Kánibałow/ bo to po znákoch poználi/ widząc iż budy mieli ſzpicżáte iáko Namioty liáćim Pálmowym przykrywáne BielKron 441v, 42v; BudBib Is 40/22; Tyś niebo/ iáko namiot/ rozbił ręką ſwoią/ Nád nim wody zá twoim rozrządzeniem ſtoią. KochPs 154; ći ktorzy vmieráią ná ćiele/ żyią ná duſzy/ [...] wychodzą z ćiáłá iáko z domu ſprochniáłego/ iáko z namiotu zgniłego. SkarKaz 384a.

Zwroty: »namioty kłaść, położyć, rozłożyć; położenie namiotow« = rozbić obóz [szyk zmienny] (1:1:1;2): BielKron 42v, 250v; [Byli też w wojscze u Rzymian] Metatores, co mieyſce wymierzáli położenia Namiotow álbo woyſku. BielSpr 12v; Blisko Celárſkiego Namiothu przednieyſzy pánowie położą też ſwoie Namioty BielSpr 53v; Castrametor ‒ Nąmioti kłade, oboz zatącząm. Calep 170b.

»leżeć pod namioty, z namioty, w namieciech« = obozować (4:1:1): Saul ſpał w oboźie/ á lud leżał około niego w namiećiech twoich [et populus erant castrametati per circuitum eius]. BibRadz 1.Reg 26/5; BielKron 70v, 401; Wolą drudzy cżći ſpráwiáć/ wiáry nowe kowáć/Láſy kopać/ brog ſtawiáć/ á wioſki kupowáć. [...] Niżli w pole wyiácháć/ łeżeć [!] pod Námioty. BielSat Hv [idem BielSen]; BielSpr 7v; BielSen 19.

»mieszkać (a. mieszkający) w namiocie(ch), pod namioty, przed namioty« = manere in tabernaculo Vulg, Modrz; habitare in papilionibus a. in casulis Vulg; habitare tentorium a. in tentoriis a. in tabernaculo PolAnt [szyk zmienny] (13:7:2): Leop 2.Reg 11/11, Iudith 12/9; Cedár był ſyn Izmáelow/ od kthorego imieniá niekthorą źiemicę w Arábiey názywano/ kędy w namiećiech mieſzkáli dla gorącośći słoneczney. BibRadz I 351a marg, Gen 4/20, 9/27; Niecżyſtość cieleſna byłá s trądu/ á tháki nie był puſzcżan miedzy ludzi/ ále oſobno przed namioty mieſzkał BielKron 36v, 43, 263v, 336, 338, 407, 462; Mącz 371b; BiałKat 138v; KuczbKat 435; á też oni rzadko w domiech mieſzkáią/ więcey pod Namiothy przy Wodźie á páſtwie Końſkiey BielSpr 53v; BudBib Gen 25/27, Iudic 8/11; ModrzBaz 113v; SkarŻyw 268; BielRozm 6; WujNT Hebr 9/9.

»odstąpić, oddzielić się od namiotow [czyich]« = trzymać się daleko od kogo (2:1): Odſtąpćie od namiotow ludzi niepobożnych [recedite a tabernaculis hominum impiorum]/ y nietykayćie ſie żadney rzecży kthora ich ieſt/ ábyśćie nie byli zachwaceni w grzechách ich. Leop Num 16/26; SkarŻyw 483; WujNT 635.

»położyć się, kłaść się z namioty« = rozbić obóz [szyk zmienny] (2:1): Synowie lepak Iſraelſcy będą ſie kłáść znamioty ſwemi [metabuntur autem castra filii Israel]/ káżdy w ſwym Huffie y pod Chorągwią ſwoią Leop Num 1/52; Iednego cżáſu położyli ſie z namioty nád rzeką Kremerá BielKron 120v; StryjKron 260.

»postawić (a. postanowić, a. stawi(a)ć itp.) namioty« = castrametari, tendere tabernaculum a. tentorium PolAnt [szyk zmienny] (22): Iako Alexander poſtanowił namioty ſwe y zaſtępy v rzeki Grankus. HistAl F6, E3, G3v, H2, K6, K6v, Lv; BibRadz Gen 12/8, 13/3, 12, 35/21, Ex 14/2, Sap 11/2; Pan Bog Zydom łáſkę ſwą okázowáć racżył/ roſkázuiąc im ſobie domy y namioty ſtawiáć BielKron 36, 35v; KwiatKsiąż O3v; Mącz 122c; RejZwierc 154v; BielSpr 42; Kto będzie chodził około domu iey/ wbije gozdz w śćianách iey/ á podle niey poſtáwi namiot ſwoy [statuet casam suam secundum manum illius]. BudBib Eccli 14/24[25], Zach 10/4; SkarŻyw 519.

»rozbi(ja)ć (jako) namiot(y); namioty (są) rozbite; namiotow rozbijanie« = [przeważnie z podaniem miejsca], extendere tabernaculum Vulg, JanStat; castrametari HistAl, Vulg, PolAnt; figere a. fixere tentorium a. tabernaculum Vulg, PolAnt; tendere Mącz [szyk zmienny] (55:3:2): Ruſzywſzy ſie potym s ſwemi zaſtępy/ iecháli przez trzydzieſći dni/ áż do końcá laſow Indiyskich/ y rozbił tám namioty ſwoie [castrametatus est] wedla rzeki Tamar. HistAl I2, B7, D2v, E3v, F3v, 14 (8); MurzNT Ioann 7/2; KromRozm III F8v; LubPs P5; Ná wſchod ſłońcá pokolenie Iudá rozbije namioty ſwe [Ad orientem, Iudas figet tentoria]/ według Huffow woyſká ſwoiego Leop Num 2/3; nienálezliſmy tám żadnego cżłowieká/ iedno thylko konie á oſly przywiązáne/ á namyoty rozbite. Leop 4.Reg 7/10, Gen 26/25, 31/25, Ex 13/20, 14/2, Num 1/53 (11); RejZwierz 21; BibRadz Gen 31/25, Ex 14/2, 9, 19/2, 2.Reg 16/22; BielKron 11, 15v, 30v [2 r.], 39v, 40 (13); Hic saevus tendebat Achilles, W tę miárę okrutny Achilles ſwoye namioty rozbił/ ſwe ſtánowiska roſtáwił. Mącz 444b, 444a; POłożenie Woyſká y rozbijánie Namiothow bywa v nich co ná nagodnieyſzym mieyſcu/ bo ſą od tego co mieyſce ná to wybieráią przy Rzece BielSpr 54, 54v, 70v; rozbić namiot známionuie záſieść mieſzkániem. BudBib I 134c marg, Gen 12/8, Iudic 4/11, 2.Reg 16/22, 2.Par 1/4, Ier 6/3; SkarŻyw 348; StryjKron 697; KochJez B2; GrochKal 3; A gdy Káſztelan będźie ſie ruſzał ná woynę: áby z nim wſzyſcy ćiągnęli/ ma Káſztelan ſwemu woyſku miéyſce náznáczyć: y ná mieyſcu ku téy ſpráwie ſłuſznym namiot ſwóy rozbić [et in loco competenti tentorium suum extendere JanStat 709]/ y cztérzy dni ná onym mieyſcu zmieſzkáć SarnStat 301, 17; KmitaSpit A4v.

peryfr. »namioty rozbić, namioty są rozbite przeciw komu« = wystąpić przeciw komu, walczyć (1:1): Więcſze ieſt karánie zá grzech corki ludu moiego/ á niż karánie grzechu Sodomy ktore ieſt podwrocone w iednem okámgnieniu/ bo namioty nie były rozbite przećiw iemu. BibRadz Thren 4/6; pocżęłáś y porodziſz ſyná/ dáſz mu imię Hizmáel/ ręce iego przećiw wſzytkim będą/ namioty ſwoie rozbije przećiw bráciey ſwey. BielKron 11v.

»wojenne namioty rozciągnąć« (1): Ztądeś pod Chełm ćiągnął/ Y támeś ſwé woienné namioty rozćiągnął KochJez B3v.

»(roz)ruszyć namioty; ruszyć się z namioty« = tendere tabernaculum PolAnt [szyk zmienny] (4;2): Alexander [...] rozruſzywſzy namioty [amotis tentoriis] przyiechał ku rzece ktora rzecżona ieſt Oceanus HistAl E2; BibRadz Gen 13/18; A gdy [Żydzi] ruſzyli namioty ſwoie/ przyſzli do gory Hor ktora ieſt ná granicach zyemie Edom. BielKron 41 v; Piątego roku wyścia s puſzcżey/ ruſzył ſie Iozue z namioty ſwymi y ludu Izráelſkiego z Galgale do Sylo BielKron 48, 39v, 46v.

peryfr. »namiot swoj stawić w inszej krainie« = prześć się, zmienić miejsce pobytu (1): w małéy liczbie będąc/ y nieznácznémi/ Przychodnié nieznaiomi miedzy obcémi/ Noſząc ſye to tám/ to ſám: dźiś w téy dźiedźinie/ Iutro namiot ſwóy ſtáwiąc w inſzéy kráinie: Przedśię záwżdy bywáli w páńſkiéy obronie KochPs 157.

»szemrać w namieciech« = narzekać między sobą; murmurare in tabernaculis Vulg, PolAnt (5): Onym obyetnicam Páńſkim namnyey nye wyerzyli/ Ieſſcże ſproſnye w namyecyech ſwych ku nyemu ſſemráli LubPs Y3; niedowierzáiąc ſłowam Páná Bogá náſzego/ ſzemráliśćie w namiećiech wáſſych/ mowiąc: Nienawidzi nas Pan Leop Deut 1/27; BibRadz Ps 105/25; BudBib Deut 1/27, Ps 105/25.

»namiot (y) (u) czynić, robić; namiotow robienie« [szyk zmienny] (3:2;1): Mącz 371b, 438a; Piotrá obrał z rybołowſtwá/ á Páwła z tych co namioty robią. SkarŻyw 595; StryjKron 290; Páwłowi ś. pożytecżne było podcżás namiotow robienie CzechEp 64; WujNT Act 18/3.

Wyrażenia: peryfr. »ciemny namiot« = łono matki (1): Ale czekay ſynaczku czáſu twego/ ieſzcze trzy mieśiące w tym ćięmnym namiećie przetrwáć maſz: ieſzcześ ſię nie vrodźił/ á iuż ſłużyć/ ieſzcze mátczynym tchnieniem żyieſz/ á iuż kazánie czynić chceſz? SkarKaz 577b.

peryfr. »namioty niebieskie« = niebo (1): A ták ty nędzny káżdy cżłowiecże/ [...] wſpomniſz ſobie ná to iżeś ieſt wyrzucon z onych namiotow niebieſkich á z oney ſpołecżnośći y z oney oſiádłośći niebieſkiey RejPos 214.

»namioty nieprzyjacielskie« (1): [Chlelija] poiąwſzy s ſobą drugie dzyewecżki z namiotow nieprzyiacielſkich/ vprośiłá ſie v ſtrożow áby ią puśćili vmyć ſie do rzeki. BielKron 106.

peryfr. »piekielny namiot« = otchłań (1): Zá tym miecż w ſię wráźiwſzy: duſzę wnet poſłáłá/ Do piekielnych namiotow/ k[ę]dy ſámá chciáłá. PudłDydo [B6].

Szeregi: »namiot albo jata« (1): Scenitae, Lud w Arábiey/ którzi w namieciech álbo w yátách mieſzkáią. Mącz 371b.

»z namiotu (a. od namiotu) do namiotu« = de tabernaculo in tabernaculum PolAnt (4): BibRadz Gen 31/33 [2 r.]; Bo nie mieſzkałem w domu ode dniá/ ktoregom wywiodł ſyny Izráelſkie áż do dniá tego/ ále chodziłem znamiotu do namiotu BudBib 1.Par 17/5, I 229b marg.

»namiot(y), (i, albo) oboz(y)« [szyk 3:3] (6): BibRadz 1.Reg 26/5; KwiatKsiąż O3v; Mącz 122c; A Namioty y obozy ich pobrawſzy/ z wielkimi łupy/ z sławą y zwycięſtwem do Ruśi ſię wroćili. StryjKron 235, 250, 772.

W przen (8): Dom niezbożnyeh zniſzcżon będzie/ záś namiot ſzcżyrych roſpłodzi ſię. BudBib Prov 14/11, Iob 21/28; ModrzBaz [38]; Sćiány pádną/ źiemiá grzmi: iáko kiedy wálą W łeśie ſurowé dęby twardą oſtrą ſztálą. Swiątnicá twoiá gore/ namiot roztárgány Leży w prochu ſzkárádźie nogámi wdeptány. KochPs 110.
Zwroty: »[być] pod jednym namiotem « = jednoczyć się (1): Nuż y Compánije/ [...] iednoſtáyność we wſzyſtkich ſpráwách záchowuią/ [...] iednego ſłucháią/ iednáko ſię odźiewáią/ vt videantur eſſe tanquam vir vnus, pod iednym namiotem Wiáry chrześćiiáńſkiey ReszList 186.

»oddalić [co] od namiotu swego« = pozbyć się czego (1): Ieſli ſię náwroćiſz od wſzechmo cnego/ zbudowan będzieſz/ oddaliſz nieprawość od namiotu ſwego [longe facies iniquitatem a tabernaculo tuo]. BudBib Iob 22/23.

»rozbić namiot gniewu« = bardzo się rozgniewać (1): Rozbiłeś namiot gniewu/ á goniłeś nas mordowałeś nie nie przepuſzcżáiąc. BibRadz Thren 3/43.

Wyrażenie: »namiot żywy« (1): Zgádnićiéſz mi/ wiele rázów/ niż ieden raz minie. Mágdálená pod namiotem żywym duſzą kinie. KochFr 25.
a. Szałasy używane rytualnie w święta kuczek (8): żydowie ſcżyniwſſy námioty/ cżynili ſobie gody. OpecŻyw 66.
Wyrażenie: »święto namiotow« (3): ále będźie tám karánie ono/ ktorym Pan pobiie narody ktorzy nie przyſzli obchodźić świętá namiotow [ad celebrandum festivitatem tabernaculorum]. BibRadz Zach 14/18, Zach 14/16, 19.
Szereg: »kuczki a(l)bo namioty« (4): Hoſanna, to ieſt gáłązki ábo roſzczki ſynowi Dawidowemu: iákie naſzáli Zydzi w święto Kuczek ábo Namiotow ku czći Bogu ſámemu. WujNT 89, przedm 37, s. 337 [2 r.].
2. Świątynia; tabernaculum Vulg, PolAnt (69): Iéſli chceſz/ vczyńmy tu trzy námioty (marg) chłodniki abo przybytki (‒) tobie ieden Moſeſzowi ieden Heliáſzowi ieden MurzNT Matth 17/4, k. 83; Owſzemeśćie przyięli namiot Molochow/ y gwiazdę bogá wáſzego Remfamá/ [...] ábyśćie im pokłon czynili. WujNT Act 7/43; SkarKaz 454a.
Szereg: »tak namiot jako i kościoł« (1): przeć tego nie możemy/ że ná on cżás oná chwałá Boża/ bárzo porządnie ſpráwiona/ ták w namiecie iáko y w koſciele RejPosRozpr c.
Przen: W Biblii i tekstach nawiązujących: miejsce przebywania Boga [w tym z zaimkiem dzierżawczym odnoszącym się do Boga (11)] (13): A ták wywyżſzona będzie głowá moiá nád nieprzyiaćioły moie/ około mnie/ y offiárowáć będę w namiećie iego offiáry z okrzykiem/ śpiewáć będę y przypiewáć Iehowie. BudBib Ps 26/6, Dan 11/45; BudNT Apoc 13/6; Iego woyſká niezliczné: wozów nie vchronnych Cmy nieprzeyźrzáné ſtoią/ y Anyołów konnych. A ſam pan w pośrzodku ich/ iáki w dawnym lećie Ná Sináicu był widźian/ álbo w ſwym namiećie. KochPs 98.
Zwroty: »w namiecie [czyim] mieszkać« = być pod opieką [szyk zmienny] (2): CzechRozm 86; Mnieć ſerce tuſzy/ że w namiećie twoim Wiecznie mam mieſzkáć [Inhabitabo in tabernaculo tuo in saecula Vulg Ps 60/5] pod ſkrzydłámi twemi KochPs 88.

»pość pod namiot [czyj]« = udać się pod czyją opiekę (1): Pódźmyſz tedy pod iego namiot vlubiony/ Y cáłuymy podnożek iego poświęcony [introibimus in tabernaculum eius, adorabimus in loco ubi steterunt pedes eius Vulg Ps 131/7]. KochPs 195.

»rozbić namiot; namiot jest rozbity« (2;1): RejPs 49v; Ten pan rozbił namioty ſwe w pośrzod ludu ſwego/ By ſie ſławnie okazáłá możność Boſtwá iego LubPs hh3v; ZNáczny ieſt bóg w Zydowſkiéy krainie/ W Izráhelu iego imię ſłynie. Namiot iego w Salem ieſt rozbity [habitatio eius in Sion Vulg Ps 75/3] KochPs 112.

»skryć pod namiotem swoim, utaić w tajemniku naswego« = otoczyć opieką (1:1): BudBib Ps 26/5; On w niebeſpieczeńſtwie moim Skrył mię pod namiotem ſwoim [abscondit me in tabernaculo suo in die malorum Vulg Ps 26/5] KochPs 37.

Szereg: »namiot i ołtarze« (1): Co pan widząc ná oko/ wielce ſye zápalił/ Y chęć od Iſráhelá wizytkę ſwą oddalił. Namiotem/ y ołtarzmi wzgárdźił Silońſkiemi [reppulit tabernaculum Silo, tabernaculum suum Vulg Ps 77/60]/ Gdźie był mieſzkánié ſobie vlubił ná źiemi. KochPs 118.
a, Miejsce przechowywania Arki Przymierza; taberna, tectum Vulg, PolAnt (52): Ktemu poſpráwiaſz opony z wełny koźiey ná namiot/ pod kthorego przykryćiem będźie ſtał przybytek BibRadz Ex 26/7, I 46a marg; Y oznáymiáć ſię tám będę ſynom Izráelowym/ y poświęći ſię (namiot) w moiey chwale. BudBib Ex 29/43, Num 18/3, 2.Mach 2/5; Lecż y namiot/ y wſzytko nacżynie ſłużby (świętey) krwią tákież pokropił. BudNT Hebr 9/19 [21].
Zwrot: »służyć w namiecie; przysługować namiotowi, służba namiotu« = opus tabernaculi PolAnt (1;1;2): nie godziło ſie s pokolenia Iudá idącym przyſługowáć namiotowi/ ále tylko Lewitom RejPosRozpr c3, e2v; y ſtrzec będą oſtrożnośći namiotu świádeſtwá/ wedle wſzey służby namiotu BudBib Num 18/4, Num 18/6.
Wyrażenia: »namiot boży (a. pański, a. domu bożego)« (5): ruſzył ſie Iozue z namioty ſwymi y ludu Izráelſkiego z Galgale do Sylo/ á tám poſtáwili namiot domu Bożego. BielKron 48; Wezwawſzy tedy Iozue ludu wſzytkiego przed namiot Páńſki domu Bożego w Sylo/ rzekł k nim BielKron 48, 76; SkarKaz 39a; SkarKazSej 660b.

»namiot Iehowy« = tabernaculum Domini PolAnt (3): Y oznaymiono krolowi Solomonowi/ iż vćiekł Ioaw do namiotu Iehowy BudBib 3.Reg 2/29, 3.Reg 2/28, 30.

»namiot Mojżeszow« = tabernaculum Mosis Modrz [szyk 1:1] (2): ModrzBaz 128v; On Moyzeſzow namiot dla ołtarzá/ zwłaſzczá onego kádzenia/ vczyniony był. SkarKaz 455a.

»namiot świadectwa« = tabernaculum ecclesiae teslimonii PolAnt (7): Y poſtáwi ofiárownik ocżyśćiáiący onego mężá ktory ma być ocżyśćion/ y to (wſzytko) przed Iehową przede drzwiámi namiotu świádeſtwá. BudBib Lev 14/11, Lev 17/9, Num 18/2, 4, 6, 2.Par 1/6, 13.

»namiot zgromadzenia« = tabernaculum ecclesiae PolAnt (16): Cáłopalenie (niech będzie) záwżdy wrodzaioch wáſzych v drzwi namiotu zgromádzenia/ przed Iehową BudBib Ex 29/42; Bo poświęcę namiot zgromádzenia y ołtarz/ y Aharona y ſyny iego poświęcę/ áby mi ofiárownikámi (byli.) BudBib Ex 29/44, Ex 38/8, Lev 1/5, 6/26, 30, 16/33 (16).

Szeregi: »namiot albo dom boży« (1): Ruſzył tedy Moiżeſz namiot álbo dom Boży z roſkazánia Páńſkiego [Moyses quoque tollens tabernaculum tetendit extra castra procul Vulg Ex 33/7] BielKron 35.

»namiot (boży) i, (abo) kościoł« (3): ModrzBaz 128v; záwżdy ſię z Bogiem ſwym ſercem y myślą iednocżąc/ ná modlitwie w namiećie ábo kośćiele przebył SkarŻyw 482; ná budowánie namiotu Bożego ná puſzczy/ y kośćiołá onego nośitelnego/ y ná okráſy iego/ [...] Duchá Bożego było potrzebá SkarKazSej 660b.

»namiot i (a(l)bo) przybytek« = tabernaculum, tentorium PolAnt [szyk 2:2] (4): BibRadz Ex 35/11; niech mi poſtáwią dom ſwięty/ ábych w pośrzodku ich mieſzkał/ według podobieńſtwá namiotow álbo przybytków y wſzytkiego nacżynia/ iákoć vkażę vcżyniſz. BielKron 33; BiałKat 138v; CzechRozm 97v.

»namiot (i) skrzynia« = tabernaculum et arca PolAnt (3): BibRadz 2.Mach 2/4, 5; Y toć teſz ná piśmie zoſtáło/ iſz namiot y ſkrzynię roſkazał Prorok zá napominániem Páńſkim nieść zá ſobą BudBib 2.Mach 2/4.

W przen (1):
Wyrażenie: »kościoł namiotu świadectwa« (1): A potym widziałem/ áno otworzył ſię kośćioł namiotu świádectwá [templum tabernaculi testimonii] wniebie. BudNT Apoc 15/5.
3. Zasłona okalająca łoże, baldachim (15): Namiot wiſziwani czarnim Jadwabiem Drugi tkani czarni WyprKr 107v, 100v, 107, 107v; Rownie podobien tháki ku owemu choremu co pod namiothem ná málowánym łoſzku á ná psthrych poduſzkach leży RejZwierc 105; „Podź ‒ prawi – twoj cie woła Paris nażyczliwszy, W marmurowej łożnicy pod pięknym namiotem Jedwabnym, połyskając gładkością i złotem [...]” KochMon 32; Szopá zgniła byłá tám pałacem/ ſtáynia pokoiem/ żłob łoſzkiem/ drábiny namiotem/ śiáno pośćielą SkarŻyw 27.

namiot (z) czego (2): NAmiot Adamaſku czerwonego Tureczkiego zlotim wzorim po obu stron. WyprKr 99; NAmiot z zlotoglowu brunatnego, wielkiem wzorem. WyprKr 99v.

Wyrażenie: »namiot do łoża, na łoże« (4:1): Namioti rozmaite na łoza. K.Jei Mczi WyprKr 99; Namiot SArlatni czerwoni do wloſkiego Loza WyprKr 101, 99v, 100v, 101.
Szereg: »kobierzec albo namiot« (1): Iako ieſt vmieiętnoſc hawtowania koſztownych rzecży: y miſternego wyſzywania kobierczow, albo namiotow FalZioł V 51v.

Synonimy: 1. buda, chałupa, kucza, szałas; 2.a. przybytek; 3. firank, zasłona.

TK